Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлша вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази тошкент педиатрия тиббиёт институти

 
иллюзиялар 
ҳам маълум, қайсики кучли эмоциялар таъсири остида 
пайдо бўлади. Бундан ташқари яхши ёритилмаган хоналарда, шовқин жойда ва 
нотаниш шароитларда ҳам иллюзия пайдо бўлиши мумкин.
Эшитиш, вербал ва кўриш иллюзиялари фарқланади. Кўриш иллюзияларининг 
ўзига хос тури – парейдолик иллюзиялардир.
Соғлом одамларда қўрқув ҳолатида ҳам иллюзиялар намоён бўлиши мумкин. 
Сезги органлари бўйича ҳам иллюзиялар фарқланади: кўриш, эшитиш, ҳид билиш, 
таъм билиш. Парейдолик иллюзиялар мураккаб иллюзия ҳисобланади. Бу иллюзия 
невротик бузилишдаги беморларда ва ўта чарчаган соғлом инсонларда кузатилиб, 
асосан гиламдаги нақшларда турли қўрқинчли каллаларни ёки шунга ўхшаш нарсалар 
идрок қилинади.
Галлюцинация
- 
объектсиз идрок қилиш, ёлғон идрок қилиш. Улар ҳам сезги 
органлари асосида турланади. Беморлар мавжуд бўлмаган образларни, нутқни, ҳидни 
идрок қиладилар. Псевдогаллюцинациялар эса ташқи муҳитда эмас, балки беморнинг 
“боши ичида” содир бўлади, турли хил овозлар бемор мияси томонидан чиқади. Бемор 
худди ички қулоғи билан нималарнидир эшитади, лекин уларни реал предмет ва 
товушлар билан идентификация қила олмайди, яъни ҳеч нарсага ўхшата олмайди.
Галлюцинация 
- 
( лот. hallucination- кўриниш) –«объектсиз идрок қилиш»,
мавжуд бўлмаган предмет ва ҳодисаларни шубҳали идрок қилишдир.

Галлюцинациялар шу билан бирга чин ва ёлғон бўлади. 

Чин галлюцинацияларда бемор объектив реалликни ҳис қилиб, айни дамда 
мавжуд бўлмаган предмет ва ҳодисаларни идрок қилади. Масалан, бемор хонада бир 
ўзи ўтирибди. Лекин унинг айтишича хонада унинг онаси ҳам бор. У галлюцинация 
туфайли онаси билан суҳбат қурмоқда. Беморнинг онаси – объектив реаллик, яъни бу 
шахс ҳаётда мавжуд ёки мавжуд бўлган, лекин айни дамда хонада мавжуд эмас. Бу 
турдаги галлюцинация чин галлюцинация деб аталади. Ёлғон галлюцинацияда ҳаётда 
реал мавжуд бўлмаган объектлар, масалан, ажиналар, девлар идрок қилинади. 
Псевдогаллюцинацияда турли хил товушлар мия ичидан, бошқа шаҳардан ёки космик 
фазодан эшитилаётгандек бўлади. Галлюцинациялар кўпинча психик касалликлар 
аломати ҳисобланади.
Диққат – 
инсон онгининг бирор объектга жамланганлиги ва йўналганлигидир. 
У барча психик жараёнлар билан боғланган, айниқса хотира, тафаккур, эмоция, ирода, 
эҳтиёж ва қизиқишлар билан қаттиқ боғланган. Инсон фаолияти, ташқи муҳитга 
адаптацияси диққатнинг ҳолатига боғлиқ.