Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Яъни Х = Х_ф + Х _асосий
Х_а -текширилувчи модда бирон-бир хусусияти (сигнали)
Х_ф -текширилувчи модда билан бўлган аралашмаларни, ташқи мухитни (сигнали) бирон-бир хусусияти, бундай аралашмалар тоза модда учун қўшимча фон ҳосил қилади.
Агарда текширилувчи намунада аниқланилаетган модда миқдори кўп бўлса, уни таркибидаги аралашмаларни биз одат да "ёт" моддалар деб юритамиз, агарда кам бўлса шу текширилувчи моддани ўзи "ёт" модда холатига ўтади. Агарда текширилувчи модданинг миқдори 10% дан кам бўлса, у холатда биз уни юқ (следы) холатда аниқлаган бўламиз.
Юқорида кўрсатилган холатларни ҳаммасида ҳам бизни асосан моддани маълум бир хажмдаги эритмадаги ёки газ аралашмасидаги концентрацияси қизиқтиради. Одатда модда концентрацияси унинг бирон бир хусусияти билан концентрацияси ўртасида боқлиқлик асосида аниқланилади. Шундай боқлиқлик борлигини билган холда, яъни моддани бирон хусусиятини аниқлаш асосида уни концентрацияси яъни миқдори аниқланилади. Масалан: ишқорий ёт металларини алангада нур тарқатиш интенсивлигини аниқлаб модда концентрацияси аниқланилади. Хининни сульфат кислотали шароитда флюоресценцияланиши билан аниқлаш модда таркиби ва уни бирор бир аналитик хусусияти ўртасида боқлиқ-
лик одатда тажриба асосида ўрганилиб уни боқликлик графиги
асосида аниқланади. Бунда боқликлик тўғри чизиқининг бурчаги Х, усул сезгирлигини белгилаб беради. Бурчак tgХ қанча катта бўлса, усул шунчалик сезгир бўлади :
tgХ= VХ/с
Моддаларни таҳлил қилиш усулини танлашда асосий мезон
бу танланаётган усулни сезгирлиги ва аниқлик даражасидир.
Бундан ташқари усулни осон қўлланилиши самарадорлик (произ
водительность), оддийлиги, мосламаларни қиймати ва хакозолар
асосий омил сифатида хисобга олинади.
Сезгирлик асосан ишлатилаетган мослама аниқлай оладиган энг кам модда миқдори билан белгиланади. Бундай усулни сезгирлиги модда миқдорига боқлиқдир. Аниқланилаётган модда миқдори қанчалик кам бўлса усулни сигнали уни таркибига кирган моддалар сигнали билан биргаликда аниқланилади. Уни соф сезгирлиги :