Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Капилляр конденсацияси
Модда порларининг қаттиқ сорбент ғовакчаларида сўрилиши ва суюқ фаза хосил бўлиши. Капилляр конденсацияси фақат ғовакчалар мавжуд бўлганда ва газлар учун критик хароратдан паст шароитда кузатилиши мумкин.
Юқорида келтирилган сорбция турлари ҳеч қайсиси соф кўринишда учрамайди. Кўпинча икки ёки ундан кўп турлари биргаликда учрайди. Адсорбция – хемосорбцияни ва капилляр конденциясининг биринчи поғонасидир, адсорбция – газни суюқликка шимилиш жараёни кимёвий реакциялар билан бирга кечиши мумкин.
Қаттиқ модданинг юзасидаги хоссалари модданинг ички (металл бўлаги, пласмасса, шиша, кристалл ичидаги) хоссаларидан фарқ қилади. Жумладан: қўрғошиннинг хозиргина кесилган бўлаги вақт ўтиши билан қораяди, оксидлар билан қопланади. Калий ва натрий металларининг ташқи кўриниши кесилган вақтдаёқ ўзгаради – тез сорбцияланиш жараёни.
Агарда шиша ёки кристалнинг катта бўлакларани герматик ёпиқ тегирмонда майдаланса, ундаги босим пасаяди, чунки хаво янги хосил бўлган юзаларга шимилади. Ана шунда юза таъсир кучлари харакатга келади.
Сорбент юзасида газ молекулалари қанча узоқ турса, адсорбция шунча кўп бўлади.
Ашар юзага келаётган модда, ажралаётганда кўп бўлса, адсорбция кучаяди. Агарда улар тенг бўлса, адсорбцон тенглик холати вужудга келади. Газ концентрацияси ортиши билан адсорбциянинг кўпайиши Ленгмюр тенгламаси билан ифодаланади.
WCL
А= ----------
WC
A - адсорбцияланиш хоссаси
LW – сорбентга газни шимилиш хусусияти
С – газни концентрацияси
Кичик ўлчамларда адсорбцион жараён концентрацияга тўғри пропорцияга эга, катта ўлчамларда ўзгармайди. Шимилаётган газни концентрацияси билан адсорбциянинг боғлиқлигини кўрсатувчи барқарор босим ва адсорбцион тенгликдан хосил бўлган, эгри чизиқни адсорбция изотермаси дейилади.  Хар бир адсорбентнинг ўзига хос изотермаси бўлади, уни сорбентларнинг адсорбцион хусусиятини белгиловчи асосий хоссаси деб тушунилади.
Иккита сорбент хусусиятларини бир – бири билан таққослаб, уларни адсорбцион хусусиятлари хақида хулоса қилиш мумкин. Масалан: А – сорбент, В – сорбентдан сифат бўйича ёмонроқдир, чунки бир хил боисмда у 3 марта кам газ шимади.
Сорбентнинг адсорбцион хусусияти хажмий ва оғирлик усуллари ёрдамида аниқланади ва тахлил қилинади.