Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

Анафилактик шок
Анафилактик шок – кучли намоён бўладиган ўткир аллергик реакция ҳисобланади ва аллергенларни организмга антибиотиклар, сулфаниламид воситалар,вакциналар зардоблар,рентген контраст моддалар,токсик ва кимёвий моддаларнинг ножўя таъсиридан ёки ҳашоратлар чақиши оқибатида келиб чиқади. Беморлар бирдан қизиб кетиши,қизариши, тиришиши, ўлимдан қўрқиш ҳисси, тери рангининг оқариб кетиши, совуқ тер чиқиши, эшитишнинг пасайиши, қулоқ шанғиллаши, ошқозон-ичак йўли, бронхлар, буйраклар фаолиятининг бузилиши билан кузатилади. Шокнинг оғир босқичи коллапс (ранг оқариб кетиши), цианоз, томирнинг ипсимон уриши, қон босимининг пасайиши, кома —чуқур уйқу ҳолати, хушдан кетиш, кўз қорачиқларининг кенгайиши, юрак ва нафас фаолиятининг тўхташи билан намоён бўлади. Анафилактик шок кўп ҳолатларда 2 фазада кечади. Беморнинг аҳволи аввалига бироз яхшиланиб, кейин АБ яна пасаяди. Шунинг учун беморни шифохона шароитида даволаш ва 12 сутка давомида кузатиш керак бўлади. Анафилактик шокнинг оқибати шифокорнинг қанчалик бу ҳолат учун тайёргарлиги ва малакали мутахассис эканлигига, даволаш ишларини ўз вақтида бошлашига ва беморнинг ҳаёти учун муҳим ҳисобланган аъзоларнинг ҳолатига боғлиқ. Турли мутахасисларнинг таъкидлашича ўлим ҳолатлари 15% дан 40 % гача (нотўғри ва кечикиб даволашда эса бундан ҳам кўп) учрайди. Анафилактик шокда реанимация ва интенсив терапия тамойиллари.
Нафас йўллари ўтказувчанлигини тиклаш ва 100% ли кислород ингаляцияси қилиш.Зудлик билан вена томирига 0,1 % ли 1 мл адреналин, эфедрин ёки мезатон юбориш. Самара бўлмаса, ҳар 3—5 минутда адреналин вена ичига қайтадан юборилади. Гиповолемияни бартараф этиш учун оқим билан вена томирига 5% ли 500 мл гиюкоза ва 0,9% ли 500 ми хлорид натрий эритмаси юборилади.Ҳужайра мембранаси турғунлигини таъминлаш учун 90—180 мг преднизолон, 12—16 мг дексазон вена ичига юборилади. Воқеа жойидан беморни шифохонанинг реанимация бўлимига кўчириш вақтида йўл давомида томирга томчилаб 0,2% ли 4—5 м! норадреланин 5% ли 500 мл глюкоза билан биргаликда юбориб турилади. анафилаксия жойи ёки ҳашарот — ари чаққан жойга 0,1% ли 1 мл адреналин эритмаси қилинади. Беморнинг ўзи нафас олмаганда трахея интубация қилинади ва сунъий нафас бериш бошланади. Анафилактик шокни яшин тезлигидаги турида юрак фаолияти тўхтаганда юрак- ўпка реанимацияси тўлиқ чора тадбирлари ўтказилади.
Симптоматик терапия.
ЭСДА ТУТИНГ.
Анафилактик шокда антигистамин дориларини (димедрол, пиполфен, супрастин) қўллаш ман этилади. Чунки, бу дорилар ўзи шундай ҳам мавжуд, оғир гипотензия ҳолатини чуқурлаштиради