Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълим ривожлагтириш маркази тошкент тиббиёт академияси

Талабаларнинг мустақил иши мундарижаси
1. Қон айланиш бузилишларини «Ўпканинг қўнғир индурацияси», «Мускат жигар» макропрепаратлар ва «Терининг веноз қон тўлақонлилиги», «Жигарнинг веноз қон тўлақонлиги (мускат жигар)» микропрепаратлар мисолида ўрганиш.

2. Қон айланиш бузилишларини «Ўпка томирлари стази» мисолида микропрепарат ўрганиш.

3. Қон қуюлишини «Бош мияга қон қуйилиш» макропрепарат ва «Бош мияга қон қуюлиши», «Мушакнинг геморрагик инфильтрацияси» микропрепаратлар мисолида ўрганиш.
Дарснинг ташкил этилиши, ўрганалидиган препаратлар таснифи
Микропрепаратлар

1. Мускат жигар (жигарнинг сурункали веноз тўлақонлиги) – гематоксилин ва эозин билан бўялганда вена ва синусоидларнинг кенгайиб қонга тўлганини кўриш мумкин, у ерда яна диапедез қон қуюлишларни кўришимиз мумкин («қон кўллари»), жигар тўсинлари дискомплексацияси, гепатоцитларнинг атрофияси ва некрози. Бўлакчаларнинг четида синусоидларнинг қонга тўлиши нормада, жигар тўсинларининг тузилиши сақланиб қолган, лекин, гепатоцитлар ёғли дистрофияга учраганлар. Веноз димланишнинг марказдан четга тарқалмаслигини жигар артерияларининг қуюлиши натижасида синусоидларда баланд босим борлигидир.
	2. Жигарнинг мускатли циррози (Ван Гизон усулида бўялган) – веноз қон кўплиги натижасида жигарнинг мускатли фибрози келиб чиқади ва жигарда бириктирувчи тўқим ўсиб кетади. Унинг қон қуюлиш соҳасида ва гепатоцитлар ўлган жойда пайдо бўлиши синусоид ҳужайралар пролиферацияси – липоцитлар (липофибробластлар) билан боғлиқ, улар фибробластлар ролида бўлишлари мумкин, ўртагадаги марказий йиғувчи веналарга яқин жойда-шу томирларнинг адвентициясидаги фибробластлар пролиферацияси билан боғлиқ.
	3. Бош мияга қон қуюлиши (гематоксилин ва эозин билан бўялган) – қон қуюлиши мия тўқимасида гемолизланган ва қисман сақланиб қолган эритроцитлар билан боғлиқ. Четларда қўнғир пигмент- гемосидеринга тўлган макрофагларни кўриш мумкин. Мия моддасининг ўртасида гематома бор,ундан ташқарида шишиш. Гематоманинг марказида деворлари қалинлишиб гиалинланган артериолаларни кўриш мумкин. Плазморрагия жиҳатлари томир ўтказувчанлигини ошиб кетганлигини ва қон қуюлиши диапедез йўли билан бўлганини кўриш мумкинш.
4. Терининг веноз тўлақонлиги (гематоксилин ва эозин билан бўялган) –кескин кенгайиб қонга тўлган веналар ва капиллярларни, жойларда гипоксия шароитида томирларнинг ўтказучанлиги натижасида диапедез қон қуюлишларни кўриш мумкин. Фибробластлар фаоллашувининг ошиши натижасида шишиш ва бириктирувчи тўқима ўсиб кетиши (склероз)ни кўриш мумкин.
5. Бош мия капиллярларидаги стаз (гематоксилин ва эозин билан бўялган) – а. мия тўқималари шишиган. капиллярларда стаз. б. ёпишган эритроцитларга тўлган («тангали тўсиқчаларни» эслатадиган) капиллярлар. Узоқ кечадиган стаз оғир гипоксияга ва ўчоқли некрозларга олиб келади.