Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирининг

3.15.4. Дистанцион литотрипсия 
ДЛТ болаларда сийдик найи тошлари учун биринчи қатор даволаш усули 
ҳисобланади. ДЛТ 10 мм катта ўлчамдаги тошлар, «тиқилган» тошлар, кальций 
оксалатнинг моногидрати ёки цистин тошлари ёки номақбул анатомия, ҳамда тошни 
нишонга олиш қийин бўлган ҳолатларда самараси камдир. 
Болаларда ДЛТ бўйича олиб борилган тадқиқотлар маълумотларига кўра, умумий 
самарадорлик 70-90%ни, қайта даволаш даражаси 4-50%ни ва қўшимча аралашувларга 

---

63 
эҳтиёж 4-12,5% ни ташкил қилади [210]. Болалардаги ДЛТ бўйича ўтказилган 14 та 
тадқиқотнинг (n = 1842) мета-таҳлилида 10 мм дан кичик ўлчамдаги тошларда 10 мм дан 
катта бўлган тошларга нисбатан статистик жиҳатдан юқори самарадорлик кузатилади, 
бунда тош катталашиши билан қайта даволаш кўрсаткичлари ошиши қайд этилган [211]. 
Буйракларда тошлар мавжудлигида юқори ва паст частоталарни таққослашга бағишланган 
мета-таҳлилда ДЛТнинг самарадорлик, жиддий ножўя таъсирлар ёки асоратлар 
кўрсаткичларига таъсири ва резидуал фрагментлар бўйича такрорий аралашувлар ҳақида 
жуда паст сифатли маълумотлар аниқланди [209]. ДЛТ болалар томонидан янгил 
ўтказилади, замонавий тадқиқотларда асоратларнинг частотаси эса 15%га етади, улар 
асосан сийдик найидаги «тошли йўлакча»нинг обструкцияси билан ифодаланади [212]. 
Бироқ, яхши натижаларга эришиш учун кўпинча умумий анестезия талаб қилинади. 
Замонавий литотриптерларнинг ривожланиши билан (иккинчи ва учинчи авлод), айрим 
ҳолларда, яхши жавобгарликка эга катта ёшдаги болаларда томир ичи седацияси, бемор 
томонидан назорат қилинадиган анальгезия ёки медикаментоз қўллаб қувватлашсиз 
самарали ДЛТ амалга оширилмоқда. 
Буйрак тошларида ДЛТ ва литолитик даволаш, ҳамда буйрак тошлари ёки сийдик 
найининг дистал бўлимидаги тошларда контакт лазер ёки пневматик литотрипсия билан 
ДЛТ таққосланган сўнгги мета-таҳлил натижаларига кўра, ДЛТ самарадорлиги, жиддий 
ножўя таъсирлар ёки резидуал тошларга оид асоратлар ва иккиламчи аралашувлар бўйича 
ишончли хулосаларни чиқариб бўлмайди [209]. 
Пастки косачада 1-2 см ўлчамдаги тошлар мавжудлигида ДЛТнинг миниТОНЛТга 
нисбатан самарадорлиги кам (НХ 0,88; 95% ИИ 0,80-0,97, маълумотларнинг ўртача 
сифати); бу тез-тез такрорий аралашувларнинг ўтказилиши билан боғлиқ (НХ 2,50; 95% 
ИИ 1,01-6,20; маълумотлар сифати паст); аммо, ДЛТдан кейин жиддий ножўя таъсирлар 
хавфи пастроқ (НХ 0,13; 95% ИИ 0,02-0,98; маълумотлар сифати паст) [213].