|
I
6- Mavzu
X-XII asrlarda O’rta Osiyo xalqlari hayotida yuz bergan uyg'onish
davri. Fan va madaniyatning yuksak ravnaqi
6.1. Ta'lim berish texnologiyasining modeli
Mashg'ulot vaqti - 2 soat
|
Talabalar soni - nafargacha
|
Mashg'ulot shakli
|
Axborot asosidagi ma'ruza
|
Ma'ruza rejasi
|
O‘rta Osiyo xalqlari hayotidagi uyg‘onish davrining bosqichlari va omillari.
Moddiy va ma’naviy madaniyatning yuksalishini ta’min etgan tarixiy shart-sharoitlar.
IX-XII asrlarda O‘rta Osiyolik buyuk olim va mutafakkirlar va ularning jaxon taraqqiyotiga qo‘shgan hissasi.
Din, arxitektura va adabiyotning ravnaqi. (IX-XII asrlar)
Badiiy adabiyotning rivoj topishi. M.Qoshg‘ariy, Yusuf Xos Hojib, Ahmad Yugnakiy, Ahmad Yassaviy va boshqalar.
|
O'quv mashg'ulotining maqsadi: O‘rta Osiyolik qomusiy olimlarning madaniyat vakillarining jaxon taraqqiyoti xazinasiga qo‘shgan xissalari haqida bilimini shakllantirish.
|
Pedagogik vazifalar:
|
|
O'quv faoliyati natijalari:
|
IX-XII va XIV-XV asrlarda fan va madaniyatning gullab yashnashiga sabab bo‘lgan omillami yoritib berish;
O‘rta Osiyolik olimlar va madaniyat vakillarining faoliyatlariga va ularning yaratgan asarlariga ta‘rif berish;
O‘rta Osiyolik qomusiy olimlarini jahon fan va madaniyatining rivojiga qo‘shgan bebaho xissasini asoslab berish.
|
IX-XII va XIV-XV asrlarida O‘rta Osiyoda fan va madaniyatning gullab yashnashi sabablarini tushuntirib beradi.
O‘rta Osiyoda ro‘y bergan ikki bosqichdagi uyg‘onish jarayoniga ta‘rif beradi.
O‘rta Osiyolik olimlar, mutafakkirlar, ularning bilimi, ilmiy madaniy merosi, dunyo ilmiga qo‘shgan xissasi xaqidagi bilganlarini bayon etib beradi.
|
Ta'lim berish usullari
|
Ko'rgazmali ma'ruza, suhbat, taqdimot, aqliy hujum, bahz-munozara
|
Ta'lim berish shakllari
|
Ommaviy, juftlik
|
Ta'lim berish vositalari
|
O'quv qo'llanma, proektor, slaydlar, grafik, tarqatma materiallar
|
Ta'lim berish sharoiti
|
Texnik vositalar bilan ta'minlangan auditoriya
|
Monitoring va baholash
|
Og'zaki nazorat: savol-javob, o'z-o'zni nazorat qilish
|
IX-XII asrlarda O’rta Osiyo xalqlari hayotida yuz bergan uyg'onish davri.
Fan va madaniyatning yuksak ravnaqi mavzusidagi ma'ruza mashg'ulotining
texnologik xaritasi
Ish bosqichlari va vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
Ta‘lim beruvchi
|
Ta‘lim oluvchilar
|
1-bosqich
|
1.1. O'quv fani bo'yicha oltinchi ma'ruzaning
|
Tinglaydi
|
Mavzuga
|
nomini aytadi. Ekranga mavzu bo'yicha ishlangan
|
|
kirish
|
slaydlarni chiqaradi (slaydlar)
|
Tinglaydi.
|
(15 daqiqa)
|
1.2. Mavzu bo'yicha qo'yilgan masalalar haqida ma'lumot beradi.
|
|
|
2.1. Ma‘ruzaning mavzusi va rejasini,
|
Savolga javob beradi
|
2-bosqich
|
maqsadlarini, kutiladigan natija rejalarini,
|
|
Asosiy
|
o‘tiladigan mashg‘ulotning xususiyatlarini aytib
|
|
bosqich
|
o‘tadi. Yetakchi tashkilotchini e‘lon qiladi.
|
|
(55 daqiqa)
|
Talabalarga e‘tiborni tortuvchi quyidagi savolni tashlaydi: Qaysi davrda O‘rta Osiyoda fan va madaniyat gullab yashnadi? Blits-so‘rov
|
Tinglaydi, yozadi.
|
|
o‘tkazadi.
Ishning vaqtini baxs o‘tkazish qoidalarini,
|
Tinglaydi, yozadi.
|
|
erishilgan ko‘rsatkichlarni, baholarni tushuntiradi, e‘lon qiladi.
2.2. Javoblarni umumlashtirib, O‘rta Osiyo
|
Tinglaydi, yozadi
|
|
xalqlari hayotida yuz bergan uyg'onish davri
|
Talabalar savolga javob
|
|
haqida to'liq ma'lumot beradi;
Barcha talabalarga ma‘ruza matni va boshqa materiallar bilan ishlash, foydalanishni vazifa qilib qo‘yadi;
Turkiy qavmlardan tashkil topgan Qorahoniylar davlati va bu davlatning ijtimoiy- iqtisodiy va siyosiy hayotiga oid ma'lumot beradi
|
beradi
|
|
slayd materiallari bilan to'ldiradi;
Talabalarga mintaqamizda fan va madaniyatning yuksak ravnaqi haqida ma'lumot beradi va savol bilan murojaat etiladi: «Nima uchun O‘rta Osiyoda aynan IX-XII va XIV-XV asrlarda fan va madaniyat gullab yashnadi?» Javoblar umumlashtiriladi va tahlil qilinadi;
IX-XII va XIV-XV asrlarida O‘rta Osiyo xalqlari hayotida ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy vaziyatlarga oid ma'lumotlar beradi va mashg’ulot mavzusi, uning maqsadi va o’quv faoliyati natijalari bilan tanishtiradi.
Talabalar bilimlarini faollashtirish maqsadida savollar beradi.
|
Tinglaydi, yozadi
|
3-bosqich
|
3.1. Mavzu bo'yicha talabalarda yuzaga kelgan
|
Savollar beradi.
|
Yakuniy
|
savollarga javob beradi, yakunlovchi xulosa
|
|
bosqich
|
qiladi.
|
|
(10 daqiqa)
|
3.2. Mustaqil ishlash uchun talabalarga topshiriq beradi
|
Vazifani yozib oladi.
|
Ma„ruza-konferentsiya uchun ma'ruza mavzulari
O‘rta Osiyo xalqlari hayotidagi uyg‘onish davrining bosqichlari va omillari.
Moddiy va ma’naviy madaniyatning yuksalishini ta’min etgan tarixiy shart-sharoitlar.
IX-XII asrlarda O‘rta Osiyolik buyuk olim va mutafakkirlar va ularning jaxon taraqqiyotiga qo‘shgan hissasi.
Din, arxitektura va adabiyotning ravnaqi. (IX-XII asrlar)
Badiiy adabiyotning rivoj topishi. M.Qoshg’ariy, Yusuf Xos Hojib, Ahmad Yugnakiy, Ahmad Yassaviy va boshqalar.
Ma„ruza -konferentsiya uchun ijodiy axborotlar mavzulari.
—Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar” asari muallifi A.Beruniy - sharq o‘rta asrining qomusiy olimi.
Xorazmshox Ma‘mun ibn Ma‘munning “Akademiya”si va uning jahon fanidagi o‘rni.
Movaraunnaxr diniy hayotida so‘fizm o‘rni.
Baxs o„tkazishning qoidalari va ajratiladigan vaqt.
Boshlovchi doklad mavzusini e‘lon qiladi va dokladchiga so‘z beradi.
Doklad qilish vaqti - 5-10 daqiqa.
Taqrizchining chiqishi - 2 daqiqa
Opponentning chiqishi - 1-3 daqiqa
Ekspertning chiqishi - 1-2 daqiqa
Jamoa bo‘lib muhokama qilish - 5-10 daqiqa.
Baxs ishtirokchisiga eslatma
Baxs jarayoni munosabatlarni aniqlash emas, balki muammolarni to‘g‘ri xal qilish uslubidir.
Ortiqcha uzoq gapirma (ko‘p so‘zlarni xadeb qaytaraverma) boshqalarga xam vaqt qolsin.
O‘zingni qo‘lga ol, ichki kechingmalaringni yo‘lga sol, aytadigan fikrlarni o‘ylab ol, toki sening bildirgan so‘zlaring o‘z teranligi bilan nishonga tegsin.
Opponent pozitsiyasini tushunib yetishga xarakat qil va unga hurmat bilan yondash.
Opponentning aytgan fikrlariga qarshi yondashuvlarni aniq, yumshoq va madaniya bilan ifoda qil.
Baxsga doir mavzu bo‘yicha fikr bildir, o‘zingga juda ishonib ketma.
Baxsning xarakatga keltiruvchilari
Yetakchi - boshlovchi - Muhokamaning borishiga rahbarlik qiladi. Baxsning o‘tishi qoidalarini, berilgan vaqtga rioya qilinishini qattiq rioya qiladi.
Taqrizchi - Dokladchi chiqishiga qisqacha umumiy ta‘rif beradi va uning ijobiy tomonlarini ta‘kidlab o‘tar ekan, quyidagi holatlarga alohida e‘tibor qaratadi: Ishning dolzarbligi, undagi yangilik, mantiqiy ketma-ketlik, aniqlik fikrlarni tushunarli keltirilishi, xulosa va umumiylashtirishlarning aniq bayon etilishi.
Opponent - ma'ruzaning mazmuniga tanqidiy yondashib, uning xato va kamchiliklarini ko‘rsatish bilan birga ularni bartaraf qilish, sifatini yaxshilash yo‘llarini xam taklif qilish kerak.
Ekspert - Baxsning xar bir ishtirokchisini muammoni xal qilishga qo‘shgan xissasini, uning bilim darajasini, umuman baxsning ijobiy samarasini aniqlaydi va baholaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
