Rasmiyoltin-valutazaxiralarinisaqlash. Xalqarohisobkitoblardazaxiradagiaktivvakafolatlisug‘urtafondivazifasini ado etishMarkaziybankningpul-kreditsiyosatidavalutamablag‘laridansharoitgaqarabfoydalanishimkoniniberibginaqolmay, balkidunyomoliyabozorlaridaoperatsiyalarniamalgaoshirishyo‘libilanmamlakatimizningoltin-valutazaxiralariqiymatinisaqlabturishimkoniyatiniyaratadi. Boshqamoliyamuassasalari, korxonalarvajismoniyshaxslar ham xorijiyvalutagaegabo‘lishvavalutaoperatsiyalarinio‘tkazishgahaqiborligigaqaramasdan, O‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankivalutazaxiralarinisaqlovchiasosiydepozitariybo‘libqolishimumkin.
Hukumatmaslahatchisi – xazinavakilivazifasi. Bu vazifa „O‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankito‘g‘risida“giQonunning 44-moddasida mustahkamlabqo‘yilgan. O‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankihukumatbankirisifatidadavlatmuassasalarivatashkilotlarininghisobvaraqlariniyuritadi, anashuhisobvaraqlardamablag‘larnijamg‘aradivaulardanto‘lovlarniamalgaoshiradi: davlatqimmatliqog‘ozlaribilanoperatsiyalarnio‘tkazibturadi; davlatgabevositaqisqamuddatlissudalarshaklidayokidavlatobligatsiyalarinixaridqilishtarzidakreditberadi; hukumatidoralariningtopshirig‘igabinoanoltinbilanyokixorijiyvalutadaoperatsiyalarbajaradi.
45-moddada belgilabberilganidek, hukumatdavlatsektorigaqarzajratishmasalalarida, kreditberishningichkivatashqimanbalaridanmablag‘ olishrejalarito‘g‘risidaMarkaziy bank bilanmaslahatlashadi.
O‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankihukumatning fi skal (xazina) vakilivazifasigamuvofi q hukumathisobvaraqlariniyuritarekan (47-modda), hukumatningmoliyaoperatsiyalariniamalgaoshirishdako‘maklashadi, budjetkirimlarivachiqimlarimasalalariyuzasidanmaslahatlarberadi, davlatqimmatliqog‘ozlarinijoylashtirishda vakil sifatidaishlaydi, ularbo‘yichahisobvaraqlarniyuritadi, davlatqarzmajburiyatlaribilanbog‘liqboshqamasalalarnihaletishdaqatnashadi.
Tijoratbanklarigakreditberish. Markaziy bank iqtisodiyotningustuvortarmoqlarinibevositakreditlamasa-da, u tijoratbanklariningkreditzaxiralarigabozorusullariorqalisamaralita’sirko‘rsatishimkoniyatigaegabo‘ladi. Buninguchunpulbozoriningturlibo‘g‘inlaridaO‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankioperatsiyalaridan, shujumladan, valutaintervensiyasidan, ikkilamchibozordadavlatqimmatliqog‘ozlaribilanbo‘ladiganoperatsiyalardan, kredit, kimoshdisavdolaridanfoydalanadi. Markaziy bank o‘zibelgilaganshartlargabinoanoltin, chet el valutasi, xalqarorezervlartoifasigakiruvchivalutaboyliklari, davlatningqarzmajburiyatlarivahukumatkafolatlaganboshqaqarzvositalari, Markaziybankdadepozitgao‘tkazilganvauningdepozitariysiuchunmaqbulbo‘lgan, xaridqilinishivasotilishigaruxsatberilganaktivlar, to‘lanishigabanklarkafolatbergantijoratveksellarinigarovgaolganholdatijoratbanklarigauchoygachabo‘lganmuddatdakreditberishimumkin.
Tijoratbanklarigakreditberishningengko‘ptarqalganbuturibanklarniqaytamoliyaviyta’minlash deb yuritiladiva u „O‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankito‘g‘risida“giQonunning 30-moddasiga asosanamalgaoshiriladi.
TijoratbanklarivahukumatO‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankiningasosiymijozlaridir. Boshqachaaytganda, O‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankibanklarningbankihisoblanadi. TijoratbanklariO‘zbekistonRespublikasiMarkaziybankidagio‘zhisobvaraqlaridano‘zarohisob-kitoblaruchunfoydalanadilarvaundantashqarinaqdpulzarurbo‘lganda ham Markaziybankkamurojaatqiladilar.
Pulemissiyasi. Dunyoningko‘pginamamlakatlaridabo‘lganikabiO‘zbekistonRespublikasiMarkaziybanki ham pulniemissiyalashhuquqigaega, ya’ni u emissiyamarkazihisoblanadi. Bu vazifahozir ham nihoyatdamuhimahamiyatgaega, chunkichakanasavdodamahsulothaqinito‘lashhamdaqarzmajburiyatlariniuzil-kesiluzishdamablag‘gaegabo‘lishinita’minlashuchunnaqdpulzarur.
Do'stlaringiz bilan baham: |