Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

Тизимнинг таркиблаштирилганлиги 
тизим ишлаб чиқаришидаги 
элементлар ўртасида ўрнатилган алоқалар ва муносабатлар мавжудлигини, 
тизим элементларининг иерархик поғаналари бўйича тақсимланишини 
белгилаб беради. 
Бошқарув 
– энг муҳим вазифадир, усиз ҳар қандай ижтимоий-иқтисодий, 
ташкилий-ишлаб чиқариш тизими (корхоналар, ташкилотлар)нинг мақсад сари 
йўналтирилган фаолиятини тасаввур этиб бўлмайди. 

---

37 
Бошқарув вазифасини амалга оширувчи тизим бошқарув тизими деб 
аталади. Бу тизим томонидан амалга ошириладиган энг муҳим вазифалар 
башоратлаш, режалаш, ҳисобга олиш, таҳлил қилиш, назорат этиш ва тартибга 
солишдан иборат бўлади.
Бошқарув тизимининг таркибий қисмлари атроф-муҳит ва ахборотларни 
алмаштириш билан боғлиқдир. Бошқарув жараѐнларида вақтнинг ҳар бир 
лаҳзасида тизимнинг ҳолати, тизимга таъсир қилиш ва бошқарув 
қарорларининг бажарилишини таъминлаш учун берилган мақсадларга етишиш 
(ѐки етишмаслик) ҳақидаги маълумотлар олинади. 
Ахборот тизими тушунчаси кўп қиррали, унинг мазмуни ва моҳияти 
ахборот технологияси қўлланилаѐтган объектнинг ўзига хос хусусиятлари ва 
хоссалари билан белгиланади. Ахборот тизимини тўлиқ ва ҳар томонлама 
билиш учун унинг ўзига хос хусусиятлари тизимини аниқлаш керак бўлади. 
Шундай қилиб, иқтисодий объектни бошқаришнинг ҳар қандай тизимига 
иқтисодий ахборот тизими деб номланган ўзининг ахборот тизими мос келади. 
Иқтисодий ахборот тизими (ИАТ) 
– бу иқтисодий объект, усуллар, 
воситалар, ахборотларни ишлаб чиқиш ва бошқарув қарорларини қабул 
қилишда иштирок этувчи мутахассисларнинг тўғридан-тўғри ѐки тескари 
ахборотли алоқаларининг ички ва ташқи оқимлари мажмуидир. 
Ахборот тизимлари бошқарув хизматлари ходимларига ахборот хизмат 
кўрсатувчи тизим сифатида ахборотларни жамлаш, сақлаш, узатиш ва ишлаб 
чиқиш бўйича технологик вазифани бажаради. У аниқ иқтисодий объектда 
қабул қилинган бошқарув фаолиятининг усуллари ва тузилиши билан 
белгиланган тартибда вужудга келади, шаклланади ва фаолият юритади. 
Жамиятни ахборотлаштиришнинг замонавий даражаси иқтисодий 
объектларнинг турли-туман ахборот тизимларида энг янги техник, технологик, 
дастурий воситалардан фойдаланишни тақозо қилади.