Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Нав ва дурагайлар. Ҳимояланган ерларда етиштириш учун асосан биринчи бўғин махсус гетерозисли дурагайлардан ишлаб чиқариш талабларига жавоб берадиган навлар кўпроқ фойдаланилади.
Нав ва дурагайлар йил давомида етиштириладиган қишки-баҳорги ва ўтувчан экинларга ва баҳорги-ёзги экинларга ҳамда қиш ойларнинг қисқа кунига ва паст ёруғлигига ва баҳор-ёз ойларининг узун кунига ва юқори ёруғлигига мослашган, (бунда ёруғ кунларнинг давомийлиги 2 баравар узайса, ёруғлик 10 баравар ортади) нав ва дурагайлар бўлишлиги билан фарқланади. Бу гуруҳдаги нав ва дурагайлар паст ёруғликдан юқори ёруғликка кескин ўтишларга юқори чидамли бўлиши керак.
Бир иссиқхона хўжалигида бир вақтнинг ўзида партенокарпик ва ари билан чангланадиган навларни етиштириш тавсия этилмайди, чунки арилар очиқ дарчалар орқали партенокарпик бодринг экилган иссиқхонага кириб уларни чанглаб, стандарт талабга жавоб бермайдиган (мева учида пуфак – «уруғли бош» пайдо бўлади) меваларнинг кўпайишига олиб келади.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия этилган қишлоқ хўжалиги экинлари Давлат рейестрига 2008-йилда ҳимояланган ерлар учун 29 та нав намуналари киритилган – улар ичида битта маҳаллий нав Серсув-14, 1997-йилдан бери туманлаштирилган, иккита маҳаллий гетерозисли дурагайлар: Навбаҳор (1991 й.) ва ТошДАУ-70 (2001 й.) 1977-йилдан бери Молдавия дурагайи – Сюрприз, 1979-йилдан бери – Россия дурагайи Манул, 1984-йилдан бери Марафон ва Сентабрский дурагайлари туманлаштирилган. 2002-йилдан бошлаб узоқ чет эл давлатлари селекциясининг дурагайлари мамлакатимиз Давлат рейестрига жадал киритилмоқда. Охирги беш-йилда улардан 22 таси туманлаштирилган, шу жумладан Исроилнинг 2 та (Натан НА-673, Сафи НА-9976), Нидерландларнинг 18 та (Аламир, Аланис, Адриан, Бархан, Волейстар, Диссуре, Криспина, Мултестр, Мелан, Наил, Орзу, Пассандра, Пиколино, Понтия, Серай, Суперделта, Жаззер, Хармен) дурагайлари туманлаштирилган.
Бу дурагайларнинг тавсифи уруғ жойлаштирилган пакетларда ёки бошқаларда келтирилади. Бунда уруғларидан қайси айланиш даврида фойдаланиш кераклиги ҳақида тавсиялар берилган.