Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Экиш технологияси. Полиз экинлари уруғи кичик майдонларга қўдда экилади. Бунда олдиндан аниқланган экиш шаклига асосан трактор окучниги билан кенглиги 70-90 см ва чуқурлиги 30-40 см бўлган эгатлар олинади. Экинларга ишлов беришда ғилдирак излари оралиғидаги масофа 1,4 ва 1,8 м бўлган трактор ва механизмлардан фойдаланиш учун 70 ва 90 см кенгликда олинган эгатлардан иккитаси тўғри келиши керак. Айрим ҳолларда майдонга эгат олинишидан аввал кўндалангига 70 ёки 90 см масофада саёзроқ («нишон») эгатлар олинади. Уруғни мана шу «нишон» (саёз) эгатларга экиш билан экинлар қаторлари орасига биринчи парваришни икки (кўндаланги ва бўйи бўйича) йўналишда ўтқазиш имконияти яратилади. Қўлда экишда уруғлар суғорилган эгатларнинг иккала қирғоғидаги сув бети «нишонлаган» жойларда уяларга ташланади. Агар пайкал нишонланмаган (маркировка) бўлса, у ҳолда уялар эгат бўйлаб бир-биридан 60-90 см оралиқда жойлаштирилади.
Полиз экинларини экишда махсус СБУ-2-4А сеялкасидан фойдаланилади. У 35, 70, 90, 110, 140, 180, 210 см қатор оралиғига уялаб экишда ҳар уяга тарвуз ва қовун уруғи 4-5 дона ҳамда қовоқ уруғи 3-4 донадан экилади ҳамда ўсимликлар 270+90/2×70 ва 290+70/2×70 см шаклда жойлаштирилади.
Махсус полиз экадиган сеялкалар бўлмаса қовун, тарвуз ва қовоқни бошқа сеялкаларга мосламалар ўрнатиб экиш мумкин. Бунинг учун чигит экадиган СТВХ-4, СТХ-4А, СЧШ-4А, маккажўхори экадиган СКНК-6(8) ва уруғларни аниқ экадиган Руминия СПЧ-6 сеялкасидан фойдаланиш мумкин.
Экинларни парваришлаш. Ниҳоллар кўкариб чиққунча қатқалоқни йўқотиш учун енгил сеткали борона билан бороналанади, борона тишлари шарнирли усулда маҳкамлангани учун у ер сатҳига мосланиб ҳаракатланади. МВН-2,8 ва МВХ-5,4 маркали ротатсион мотигаларни тўрт ғилдиракли ишлов тракторларига тиркаб, майса пайдо бўлмай юза култиватсия қилиш ҳам яхши самара беради.
Ниҳоллар кўкариб чиққандан сўнг қатқалоқни майдалаш учун полизчиликда қўлланиладиган КНБ-5,4 маркали осма култиватордан фойдаланилади.
Эгат оралари 180 см уч қаторли шаклда жойлаштирилган полиз экинларига ишлов бериш учун ротатсион мотигалар МУБ-5,4 маркали универсал полиз машинасига ўрнатилиши мумкин. Полиз экилган майдондаги қатқалоқни майдалайдиган махсус техникалар бўлмаса, бу ишни бажариш учун КРП-4,2, КРН-5,6, КРХ-3,6 маркали култиваторлар комплектига (асбобларига) кирадиган ротатсион мотигадан фойдаланилади. Қатқалоқни тупроқ етилган пайтда майдалаш керак.
Уяда бир неча дона ниҳоллар маҳсулот бўлса, уларни ягана қилиш керак. Дастлабки марта ўсимлик биринчи барг чиқарган пайтда яганаланиб, бунда ҳар уяда икки ёки учтадан, иккинчи марта яганалашда эса (4-5 тадан барг чиқарганда) битта ёки иккитадан соғлом ўсимлик қолдирилади.
Яганалаш пайтида уяларда қолдириладиган ўсимликнинг илдиз тизимига зарар етказмаслик учун бу тадбир ортиқча майсаларни чилпиш ёки уруғ палласи остидан қирқиб ташлаш йўли билан амалга оширилади. Агар майсалар хато кўкарган бўлса, бўш уяларга қайтадан ундирилган уруғлар экилади. Яганалаш билан бир вақтда ўтоқ ҳам қилинса қатор оралари бегона ўтлардан тозаланади ва ўсимликнинг илдиз бўғзи атрофидаги қатқалоқлар майдалаб юмшатилади.
Ўсув даври мобайнида эгат оралиқлари ва қатордаги ўсимликлар орасидаги тупроқни бегона ўтлардан тозалаш учун култиватсия солинади.
Биринчи култиватсия ниҳоллар тўлиқ маҳсулот бўлганидан сўнг, иккинчи култиватсия эса экинлар чопиқ қилиниб, озиқлантирилиб ва биринчи сув берилганидан сўнг ўтказилади. Ўсимликлар гулга кирган даврда иккинчи маротаба чопиқ қилиниб, сув берилгандан сўнг навбатдаги култиватсия қилинади. Полиз экинлари қатор ораси ўсув даврида 4-5 марта култиватсия қилинади. Култиватсиялар КРХ-3,6, КРН-4,2, КНБ-5,4, КРН-5.6А маркали култиваторлар ёрдамида ҳам бажарилади.
Биринчи чопиқ ниҳоллар униб чиққач, 20-25 кундан сўнг ёки ўсимликда 2-3 дона чинбарг маҳсулот бўлганида ўтказилади. Чопиқдан олдин ўсимлик минерал ўғитлар билан озиқлантирилади ва биринчи марта суғорилади. Биринчи чопиқдан 25-30 кун ўтгач, иккинчи марта суғорилади ва чопиқ қилинади. Чопиқ ўтказилаётганида палаклари пуштага тўғрилаб қўйилади. Агар ўркачли эгатларга экилган бўлса, ўркачлар чопиқ вақтида текисланади. Чопиқ ўтказилганидан сўнг окучниклар билан суғориш эгатлари олинади.