Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригатция ва қишлоқ ХЎжалигини

1.Тайѐргарлик кўриш :


мақсад қўйиш ;


материал танлаш ; 

кичик гуруҳларга топшириқни чушунтириш ; 

зарур материаллар билан таъминлаш ;

қўйилаѐтган топшириқни, масалани ўқитувчининг ўзи ечиши 
зарурлиги.
2. Ахборот билан таъминлаш :

кичик гурухлар қандай топшириқ оладилар, уни бажаришга қанча 
вақт ажратилади ;

қандай қоидаларга риоя қилиш керак кабилар эълон қилинади. 
3. Топшириқ устида ишлаш : 

кичик гурух топшириқни олгач , вазифаларни бўлишиб олиши 
мумкин ;

кичик гурухлар ўзининг топшириғини бажаради ; 

---

53 

кичик гурухдан битта талаба ( докладчи ) эришган натижани 
қисқача доклад қилади; 
Ўқитувчининг роли:

қарор қабул қилади; 

дарсни ташкил қилади ва бошлайди; 

назорат қилади ва зарур бўлганда аралашади; 

тахлил қилади ва баҳолайди.
Бу методни қандай қўлланишини юқорида кичик гурухларга бўлиб дарс 
ўтишнинг кооператив методи хақида тўхталганимизда, қўллашнинг асосий 
қоидаларини кўриб ўтдик. 
Кооператив методнинг дарслик, мақола ѐки бошқа матн билан ишлашга 
қаратилган бир усули ‹‹ Бумеранг ›› деб номланади. 
Бу метод ўқувчи-талабаларнинг дарс жараѐнида, дарсдан ташқари турли 
адабиѐтлар, матнлар билан ишлаш , ўрганилган материални ѐдда сақлаб қолиш, 
сўзлаб бера олиш, ўз фикрини эркин баѐн қилишни ўрганишга, дарс давомида 
уларни билимини баҳолашга қаратилган. Методни қўллашдан мақсад ўқувчи-
талабаларга тарқа-тилган материални якка ва гуруҳ бўлиб ўзлаштириш, суҳбат , 
мунозара орқали унинг мазмунини тушунишларига эришишдан иборат. 
‹‹ Бумеранг ›› методи кооператив ўқитиш методи бўлиб, кичик гурухлар 
билан дарс ўтишга ўхшаш бўлади. Бунда дарс жараѐнида талабаларга ўрганиши 
лозим бўлган матн билан ишлаш топширилади. Бунда дастлаб умумий мавзу 
матни кичик гурухларнинг сонига кўра бўлиниб, кичик гурухнинг барча 
аъзоларига бир ҳил матн тарқатилади. 
Агар гурухни 5та кичик гурухга бўлган бўлсак, у ҳолда 5та кичик гурух 
умумий мавзу бўйича 5 ҳил матнга, ҳар бир ўқувчи-талаба ўз кичик гурухига 
тушган матнга эга бўлади. Талабалар фаолияти юқорида кооператив кичик 
гурухларга бўлиниб ишлашни кўриб чиққанимиздек, ташкил қилинади.
Кичик гурух фаолиятининг яна бир тури ‹‹ Зиг-заг ›› усули деб ҳам 
юритилади. Бунда юқоридагидек дастлаб, кичик гурухнинг барча аъзоларига 
бир ҳил матн бериб эмас, балки гурухга ажратилган матнни мавзуни ўрганиш 

---

54 
учун кичик гурухлар фаолиятини ташкил қилишнинг иккинчи босқичида, ҳар 
бир гурух аъзолари ўртасида ҳам тақсимлаш орқали амалга оширилади. 
Масалан, бир талабага матннинг биринчи ѐки ва иккинчи бети, иккинчисига 3-
4-бети ва ҳоказо тарқатилади. Кичик гурух аъзолари ўзларига теккан матн 
бўйича эксперт гурухи ҳисобланади.