Ўзбекистон республикaси олий вa ўртa мaхсус тaълим вaзирлиги тошкент дaвлaт иқтисодиёт университети

III. Хулоса........................................................................................................36 
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати............................................................38 

---

3 
Кириш 
Мавзунинг долзарблиги. Халқаро иқтисодий муносабатлар ҳар доим 
иқтисодий ҳаётнинг энг жадал ривожланаётган соҳаларидан бири бўлган. 
Давлатлар ўртасидаги иқтисодий алоқалар кўп асрлик тарихга эга. Асрлар 
мобайнида улар миллий иқтисодиётни самарасиз ишлаб чиқарган ёки умуман 
ишлаб чиқармаган товарлар билан аҳолини таъминлаш муаммоларини ҳал 
қилишда мавжуд эди. Бу соҳада юз бераётган жараёнлар дунёнинг барча 
давлатлари манфаатларига дахлдор. Бугунги кунда Ўзбекистон Республикаси 
дунёнинг 100 мамлакатларидан кўпроқ экспорт-импорт алоқаларига эга. 
Ташқи иқтисодий фаолиятда (ТИФ) иштирокисиз битта йирик корхона 
фаолиятини тасаввур қилиш мумкин эмас.. Жаҳон тажрибаси шуни 
кўрсатадики, ҳатто саноати ривожланган мамлакатларда ҳам ташқи иқтисодий 
фаолиятни давлат томонидан тартибга солишнинг объектив зарурати мавжуд. 
Давлат, биринчи навбатда, ўз ишлаб чиқарувчиларининг манфаатларини 
ҳимоя қилиш, экспорт ҳажмини ошириш, хорижий инвеститсияларни жалб 
қилиш, тўлов балансини мувозанатлаш, валютани тартибга солиш чораларини 
кўришга, энг муҳими, ташқи савдо фаолиятини амалга ошириш қоидаларини 
белгиловчи қонун ҳужжатларини қабул қилишга ва уларнинг қатъий риоя 
этилишини назорат қилишга чақирилади. 
Глобал иқтисодий инқироз шароитида Ўзбекистон ташқи савдо фаолияти 
(ВТД) тубдан жаҳон бозорида мамлакат рақобатбардошлигини таъминлаш 
таъсир ва инноватсион ривожланиш йўлида иқтисодиётни ўтиш ҳисса қўшиши 
мумкин. Бундан ташқари, ушбу фаолият инноватсион тизимнинг ривожланиш 
даражасига боғлиқ. Ҳозирги вақтда мамлакатнинг ташқи савдо фаолиятини 
инноватлаштиришга ва айниқса, Ўзбекистон экспортининг инноватсион 
йўналишига таъсир кўрсатишнинг самарали механизмлари мавжуд эмас, бу 
унинг хом ашё қарамлигининг юқори даражасини бартараф этишга имкон 
бермайди. 21-асрда нинг инноватсионлаштириш муаммоларини ҳал қилиш 
нафақат аниқ,балки зарур. Бу тўғридан-тўғри Ўзбекистон иқтисодиётининг 
инноватсион ривожланишини тезлаштириш билан боғлиқ. Ташқи савдо 

---

4 
фаолияти Ўзбекистон экспортида юқори технологияли маҳсулотлар, 
инноватсион технологиялар ва хизматларни оширишнинг долзарб 
муаммоларини ҳал этишга қаратилган бўлиши керак.