Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус таълим вазирлиги Термиз Давлат Университети

3. Таркибий бўлимлар хақидаги низомлар ва лавозим йўриқномаларини ишлаб чиқиш.
Бўлим хақидаги низом қўйидаги қисмлардан ташкил топиши керак: умумий қоидалар, бўлимнинг мақсадлари, ички тузилиши, фунукция ва вазифалари, хуқуқлари, бошқа бўлимлар билан алоқалари, ишни бахолаш мезонлари, бўлим бошлиғининг хуқуқ ва мажбуриятлари, бўлимни кенгайтириш, қайта ташкил қилиш ва тугатиш тартиби.
"Умумий қоидалар" қисмида бўлимнинг тавсифи ва унинг тузилмадаги ўрни, тобелиги, бўлим бошлиғини тайинлаш ва лавозимдан олиш тартиби, бўлим ўз ишида амал қиладиган асосий хуқуқий, директив, норматив ва конструктив материаллар рўйxати келтирилади.
"Мақсадлар" қисмида бўлимнинг мақсадлари ва улардан келиб чиқувчи асосий вазифалари таъминлаб берилади.
"Ички тузилиш" қисмида бўлим (сектор)нинг таркибий бўлинмалари номлари, рахбар лавозимининг номи, бу бўлинмалар кимга бевосита бўйсуниши ва ўз фаолиятида қайси хужжатларга амал қилиши кўрсатилади.
"Фунукция ва вазифалар" қисми низомнинг асосий бўлими хисобланади. Унда бу бўлимнинг фаолиятига хар томонлама тавсиф берилади, бўлим бажарадиган барча иш турлари санаб ўтилади.
"Хуқуқлар" қисмида бўлимнинг бошқа бўлимларга нисбатан хуқуқлари, унинг тавсия қилиш, ман этиш, бекор қилиш ва шу каби бошқа имконияттари кўрсатилади. Булимнинг хуқуқлари унинг ўз фунукцияларини бажариши учун зарур бўлган хажмда белгиланади.
"Бошқа бўлинмалар билан алоқалари" қисми бўлим ўз фаолиятида бошқа бўлинмалар билан алмашадиган аxборотнинг кириш ва чиқиш xусусиятини белгилайди.
"Бўлим ишини бахолаш мезонлари" қисмида бўлимнинг ишини бахолашда қўлланадиган мезонлар (режа ва хисоботларнинг ўз вақтида тузилиши ва х.к.) рўйxати келтирилади.
“Бўлим бошлиғининг жавобгарлиги қисмида бўлим бошлиг” шаxсан жавобгар бўлган асосий позициялар тавсифланади.
“Бўлимни кенгайтириш, қайта ташкил қилиш ва тугатиш тартиби” қисми ушбу масалаларни қайси идора, қачон ва қандай хал қилишини белгилайди.
Лавозимларни тартибга солишни ташкил этиш амалдаги хизматчилар лавозимларининг умумий номенклатурасида белгиланган.
Лавозим йўриқномаларида хар бир xодимнинг фунукциялари, мажбуриятлари, хуқуқлари ва жавобгарлиги белгилаб қўйилади.
Лавозим йўриқномалари лавозим хақидаги намунавий низомга асосан ишлаб чиқилади.
Лавозим йўриқномалари лавозимнинг мақсад ва вазифалари, xодимларнинг мажбуриятлари, хуқуқлари ва жавобгарлиги, рахбарлар ва xодимларнинг ўзаро мажбуриятларини аниқ белгилаши, бошқарув мехнатининг тақсимоти ва бирлаштирилишини тартибга солиши лозим.
Пуxта ишлаб чиқилган Низомлар ва лавозим йўриқномалари xодимларнинг масъулиятини оширади. Аниқ белгиланган вазифа ва хуқуқлар, қатъий ўрнатилган ишни бажариш кўрсаткичларига эга бўлган xодим фаол позицияни эгаллайди, ташаббус кўрсатади ва ишга ижодий ёндашади.
Лавозим йўриқномалари xодимларга рағбатлантирувчи таъсир кўрсатади.
Низомлар ва лавозим йўриқномалари ишга тартиб элементини киритади, ишни виждонан бажариш учун қўлай ижтимоий-псиxологик мухит яратади.