Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

Дарс таҳлилининг асосий таркибий қисмлари 
Мутахассис сифатида ўқитувчининг дарсини кузатиб, уни таҳлил этишни мўлжаллаган 
шахслар қуйидагиларга эътибор беришлари мақсадга мувофиқ: 
• 
Ўқитувчининг дарсга қандай тайёргарлик кўрганлиги? Ўқитувчида дарснинг 
ўқув режаси ва мавзу бўйича турли ишмаланмаларнинг борлиги, турли дидактик тарқатма 
материал ва кўргазмали ролларнинг тайёрлиги. Ўқитувчининг дарсга тайёргарлиги билан 
юзаки (ёки дарснинг бир қисмида) танишиб чиқилмайди. Унинг дарсга тайёргарлигини бутун 
машғулот мобайнида кузатиш ва таҳлил этиш лозим. 
• 
Дарс мақсад ва вазифаларининг қўйилиши. Ўқитувчи ҳар бир дарсга аниқ 
мақсад қўядими? Мақсадни қанчалик тўғри қўяди? Вазифалар белгиланадими? 
• 
Ташкилий ишлар таҳлили. Машғулот ўтказиладиган хонанинг дарсга тайёрлиги, 
талаба (ёки ўқувчи)ларнинг кайфияти ва соғлиги, ўқув хонаси ва столининг тозалиги, бўри

---

113 
намланган латтанинг борлиги, айрим сабабларга кўра дарсда қатнашмаётган талаба (ёки 
ўқувчи)ларнинг исми ва шарифлари ёзилган варақчанинг ўқитувчи столига қўйилишига, 
шунингдек ўқитувчининг дарсга хозирлигига ва унинг ташқи қиёфасига ҳам эътибор 
берилади. 
• 
Дидактик (ёки таълимий) таҳлил. Таҳлилнинг бу турида мавзунинг илмийлиги ва 
изчиллиги, оддийдан мураккабга томон йўналиши, кўргазмалилиги ва берилаётган билим, янги 
ахборотларнинг ҳаётийлиги, уларнинг жонли ва равон тилда очиб берилиши назарда 
тутилади. 
• 
Услубий таҳлил. Бунда ўқитувчи фаолиятининг икки томони: биринчидан, 
ўрганилаётган Мавзуга дастурда мўлжалланган соатда, уни қандай усуллар ёрдамида, талаба 
(ёки ўқувчи)ларнинг ёши ва шахсий-психологик хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда 
етказиб бера олиши, талаба (ёки ўқувчи)ларни ўйлашга, Изланишга мажбур этиши ва унга 
шароит яратиши; иккинчидан, ўқитувчи 
Сифатидаги тажрибалари қай даражада эканлигини намойиш эта олиши назарда 
тутилади. Ўқитувчининг иккинчи томони таҳлил этилаётганда ижодкорлиги, услубий 
маҳорати кўзга ташланиши лозим. Ўқитувчинии илғор педагогик ва новаторлик тажрибалари 
мана шу ердан бошланади.