Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

Ўқитувчининг ҳамкорликдаги вазифаси таҳлили: 
- 
талаба (ёки ўқувчи)ларни фикрлашга ўргатиши; 
- 
аниқ фикр ва материалларни ўрганиб, мулоҳаза юритиш. фикрбилдиришни 
таъминлаши;
- 
талаба (ёки ўқувчи)ларни изланишга, қидириб топишга ўргатиши
- 
талаба (ёки ўқувчи)ни ўзи мустақил фикрга эга бўла олиши. 
• 
Якуний таҳлил (ёки хулоса). Ўқитувчининг қандай мутахассис эканлиги буйича 
фикрлар ва турли таклифлар, йўл-йўриқлар баён этилади. Дарсни таҳлил этиш жараёнида, 
аввало, машғулот олиб бораётгаи ўқитувчи гапириши, сўнгра таҳлилда иштирок этувчилар 
гапириши мақсадга мувофиқ. 

---

114 
• 
Эслатма: ўқитувчининг дарси ва ўтиш фаолиятига бир дарс тахлили бўйича 
хулоса чиқариб бўлмайди. Унинг фаолиятига танқидий фикр бериш учун унинг турли 
шаклдаги бир неча дарсларини кузатиш керак. 
Дарсни кузатувчилар анъанавий, ноанъанавий, ривожлантирувчи таълимнинг мақсади 
ва мазмунига қараб, дарсни таҳлил қилишларига қуйидаги қўшимча материаллар ёрдам 
бериши мумкин. 
Таълим шакллари ва услубларига қуйиладиган замонавий талаблар 
Замонавий псдагогикада таълимнинг умумий шакллари (жамоавий, руҳ бўлиб, якка 
таргибда) ва ўқув-тарбиявий жараённи ташкил этиш шакллари (дарс, фан, техника 
тўгараклари, ўқувчилар илмий уюшмалари, саёҳатлар) фарқланади. 
Таълимни ташкил этиш шакллари педагогик жараённи ташкил этишнинг тарихан
мавжуд бўлган, барқарор ва мантиқан тугалланган кўриниши бўлиб, унга мунтазамлик 
ва яхлитлик, ўз-ўзини ривожлантириш, шахсийлик ва фаолиятли характер, иштирокчилар 
таркибининг доимийлиги, 
ўтказишнинг муайян тартиби мавжудлиги хосдир. 
Дарснинг асосий таркибий элементларига қуйидагиларни киритиш мумкин: 
биринчи элементи ташкилий қисм; 
иккинчи элемент уйга берилган ёзма вазифаларни текшириш; 
учинчи элемент ўқувчилар билимини оғзаки текшириш (ёки сўраш); 
тўртинчи элементи янги материални тушунтириш; 
бешиичи элемент янги материални мустаҳкамлаш; 
олтинчи элемент уйга вазифа бериш; 
еттинчи элемент - дарсни уюшқоқлик билан якунлаш.
Дарснинг тузилишлари қуйидаги уч турда бўлиши мумкин: