Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

3. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки,
унинг мақсади ва вазифалари
Марказий банкнинг сиёсий мустақиллигини кўрсатувчи яна бир омил унинг қонунда кўрсатилган фаолияти даражаси ва мақсадлари ҳисобланади. Бу омил бир томондан Марказий банк фаолиятини эркинлигига чегара қўйса, бошқа томондан, унинг қонунда кўрсатилган ваколатларини аниқлайди. Кўпгина иқтисодий ривожланган мамлакатлар (Германия, Швецария, Франция, Япония, Дания, Австрия)да Марказий банкнинг фаолият доираси ва асосий мақсадлари Конститутцияда ва Марказий банк ҳақидаги Қонунда ўз аксини топади.
Марказий банк мустақиллигини белгиловчи омиллардан яна бири, унинг пул-кредит сиёсатига давлат органларининг аралашишини қонун бўйича қанчалик даражада ўрнатилганлигидадир. Бу омил биринчи галда, Марказий банкнинг сиёсий мустақиллигига таъсир кўрсатади. Мустақиллик даражаси нисбатан паст бўлган Марказий банкларга Франция ва Италия Марказий банкларини мисол қилиб кўрсатишимиз мумкин. Бу давлатларда пул-кредит сиёсати йўналишлари ҳукумат томонидан белгиланади ва қонун билан мустаҳкамланади. Марказий банк эса, ҳукумат кўрсатмаларини бажаради ва унга маслаҳатчи вазифасини ўтайди.
5. Пул-кредитни мувофиқлаштиришда Марказий банкнинг роли
Бизга амалиётдан шу нарса маълумки, Марказий банк фойда олиш мқсадида фаолият юритмайди. Марказий банкнинг асосий мақсади бўлиб, миллий валюта курсини барқарор ҳолатда сақлаш ва шу орқали мамлакат ҳудудида баҳолар барқарорлигини таъминлашдан иборатдир.
Ҳар бир давлатда Марказий банк ҳукуматнинг расмий пул-кредит институти сифатида намаён бўлади. Марказий банкнинг пул-кредит сиёсати бозор иқтисодиёти тизимини тартибга солишда асрсий ўринни эгаллайди. Пул-кредитни мувофиқлаштиришда Марказий банк масъул пул-кредит институтидир. Умуман олганда Марказий банк мамлакат ҳудудида пул-кредит соҳасининг фаолият кўрсатишини нормал ҳолатда бўлиши учун жавобгардир.
Марказий банк мустақиллигини белгиловчи омиллардан яна бири, унинг пул-кредит сиёсатига давлат органларининг аралашишини қонун бўйича қанчалик даражада ўрнатилганлигидадир. Бу омил биринчи галда, Марказий банкнинг сиёсий мустақиллигига таъсир кўрсатади. Мустақиллик даражаси нисбатан паст бўлган Марказий банкларга Франция ва Италия Марказий банкларини мисол қилиб кўрсатишимиз мумкин. Бу давлатларда пул-кредит сиёсати йўналишлари ҳукумат томонидан белгиланади ва қонун билан мустаҳкамланади. Марказий банк эса, ҳукумат кўрсатмаларини бажаради ва унга маслаҳатчи вазифасини ўтайди.