Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
Мавзу бўйича қисқача адабиётлар таҳлили: Диссертация ишини 
бажаришда 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Қонунлари, 
Президент
И.А.Каримовнинг Фармонлари, Қарорлари ва асарлари, Ўзбекистон 
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари, меъѐрий ҳужжатлари. 
шунингдек,тадқиқот ишида мамлакатимиз ва чет эллик олимларнинг мавзу 
доирасидаги илмий ишлари, тавсиялари ва уларда қўлланилган методологик 
тамойиллари асос қилиб олинди. 
Озик овкат махсулотлари хавфсизлиги масалалари буйича хозирги 
вактда мамлакатимизда ва чет элларда жадал сураътлар билан илмий 
тадкикотлар олиб борилмокда. Жумладан чет эл олимлари томонидан
Л.И.Пучкова, Л.Я. Ауерман, В.И. Черных ва бошкаларнинг илмий 
тадкикотида таомларда кулланиладиган хом ашѐларнинг хавфсизлигини 
таъминлаш буйича олиб борган тадкикотлари мисол була олади,

---

8 
Худи шунингдек юртимиз олимлари О.Ф. Сафаров, К.С. Додоев , 
Ж.М.Курбонов ишларида хам таомлар ва озик овкат махсулотларидаги инсон 
хаѐти учун хавфли хисобланган макро- микро ва микробиологик 
хавфларнинг тадкикоти олиб борилган. Албатта, ушбу мавзу буйича
узимизда ва чет элда олиб борилган тадкикотлар уз кулами билан кенг 
булишига карамай, уларда Узбек милий нонларида унинг хом ашѐси 
хисобланмиш бугдой дони буйича олиб борилган ишлар бизнингча етарли 
даражада эмас. 
Тадқиқотда қўлланилган услубларнинг қисқача тавсифи: 
Барча илмий тадкикот экспериментал изланишлар, айникса, кимѐвий 
таркибини аниқлаш бўйича изланишларни лабораторияларда амалга 
оширилади. 
Барча тажрибалар натижалари ҳозирда сифат кўрсаткичлари бўйича 
методикаларнинг стандарт талабларига кўра тайѐрланади. 
Хом-ашѐсининг кимѐвий таркибини қуйида келтирилган умумий : РН-
метр, поляриметрик, калорометрик, хромотографик, микробиологик 
хавфсизлик критерийсини аниқлаш методи ва бошка методлар ѐрдамида 
аниқлаймиз: 
Таркибидаги қуруқ моддалар миқдорини СЭШ-1 шкафида доимий 
массага эга бўлгунча қуритиш орқали аниқлаймиз. 
Нон махсулотлари изланишида ун 105° С ҳароратда, хамир ва нон 
ГОСТ 21094-75 бўйича 130°С да. Бошланғич хом масса ва олинган қуруқ 
моддалар вазнлари орасидаги фарқни намлик миқдори сифатида қабул 
қиламиз. Хамирнинг актив кислоталиги РН-метрда аниқлаб олинади. Нон 
хамиридаги уннинг умумий кислоталиги Чижов В.Н. методи ва бошкалар, 
ГОСТ 5670-51 бўйича 0.1 н ишқор эритмасида титрладик ва уни Нейман 

---

9 
градуслари деб атадик (Н). Хом клейковина миқдорини ГОСТ 9404-60 га 
кўра, хамирни сувда ювиб олиш орқали аниқладик (2Н).