Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

 
1.4. Кузатишлар муддати ва тартиби 
 
Ҳозирги вақтда метеорологик кузатишлар Ер шарининг барча 
станцияларида суткасига 8 марта Гринвич вақти билан 00 соатдан (Тошкент 
1.2-расм. Жиҳозли ҳимоя будкаси. 

---

9 
маҳаллий вақти 05 соат бўлади) бошлаб ўтказилади. Демак, кузатиш 
муддатлари Гринвич вақти бўйича 00, 03, 06, 09, 12, 15, 18, 21 соатларга 
тўғри келади. Актинометрик кузатишлар ўртача Қуѐш вақти бўйича 00 соат 
30 мин, 06 соат 30 мин, 09 соат 30 мин, 12 соат 30 мин, 15 соат 30 мин ва 18 
соат 30 мин муддатларда ўтказилади. 
Ҳавонинг ҳарорати метеорологик катталиклар ичида энг муҳими ва 
вақт бўйича энг ўзгарувчани бўлганлиги учун, уни ўлчашлар қатъий 
белгиланган вақтларда ўтказилиши лозим. Кейин тупроқ термометрларидан 
ҳисоблар олинади, сўнгра психрометрик будкада ўрнатилган ўзиѐзарлар – 
термограф ва гигрографлар тасмаларида ѐзувлар қўйилади. Булутлар, об-ҳаво 
ҳодисалари ва намлик устидан кузатишлар олиб борилади. Станция биносида 
автоматик асбоблар ва барометрлардан ҳисоблар олинади. 
1.1- жадвал 
Турли вақт минтақаларида Гринвич ва минтақавий декрет (қишки) 
вақт бўйича кузатувлар муддати ўртасидаги нисбат 
 
Ва
қт 
м
ин
та
қа
си
р
ақа
ми
М
ин
та
қа
ви
й 
де
кр
ет 
(қи
шки
) 
ва
Г
ри
нв
ич
в
ақти
о
ра
си
да
ги
т
аф
ов
ут,
с
М
ете
ор
ол
оги
к 
су
тка
ни
нг 
бо
шл
ан
иши
Ҳ
ар
б
ир
с
утка
у
чу
н 
би
ри
нч
и 
ку
за
ту
в 
м
уд
да
ти
М
ин
та
қа
ви
й 
де
кр
ет 
ва
қти
га
эн
г 
яқи
н 
ку
за
ту
в 
м
уд
да
ти
Юз
а 
ҳо
ла
ти 
ус
тид
ан
к
уз
ату
в 
м
уд
да
ти
Ё
ғи
нл
ар
м
иқд
ор
ин
и 
ўл
ча
ш 
м
уд
да
ти
8 
14 
ту
п-
ро
қ 
қо
р 
II 
0 
21 
0 
9 
15 
6 
9 
6, 9, 18, 
21 
III 
+1 
18 
21 
6 
15 
IV 
+2 
18 
21 
6 
15 
6 
6 
6, 18 
V 
+3 
18 
21 
6 
12 
VI 
+4 
15 
18 
3 
12 
VII 
+5 
15 
18 
3 
12 
3 
3 
3, 15 
VIII 
+6 
15 
18 
3 
9 
IX 
+7 
12 
15 
0 
9 
X 
+8 
12 
15 
0 
6 
0 
0 
0, 12 
XI 
+9 
12 
15 
0 
6 
XII 
+10 
9 
12 
21 
3 
21 
21 
21, 9 

---

10 
Асбоблар ѐрдамида ўлчанган ва визуал кузатишлар натижалари махсус 
метеорологик кузатишлар китобчасига (КМ-1) ѐзилади. Ўлчашларни қайта 
ишлаш психрометрик жадвал ва асбобларга киритиладиган тузатмалар 
жадвали ѐрдамида бажарилади. 
Актинометрик ўлчашлар махсус китобчага (КМ-12) киритилади. 
Ўлчанган катталиклар ўтказиш коэффициентлари ѐрдамида нисбий 
қийматлардан мутлақ қийматларга айлантирилади, керак бўлган катталиклар 
ҳисобланади.