Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълимнинг

Мисол 
Анри Файольнинг бошқариш тамойиллари 
 
1. Меҳнат 
тақсимоти. 
Ихтисослаштириш 
одатдагидек 
табиийдир. Мехнат тақсимотининг мақсади шу тиришишда ишни куп 
ҳажмда ва сифатлирок бажаришдир. Бу эътибор ва кучлар 
йуналтирилган 
мақсадлар 
сони 
қисқартирилиши 
ҳисобига 
эришилади. 
2. Ваколат ва жавобгарлик.
Ваколат бу буйруқ бериш ҳуқуқи, 
жавобгарлик эса унинг карама-қаршисининг тузувчисидир. Қаерда 
ваколат берилса, у ерда жавобгарлик пайдо бўлади. 
3. Интизом.
Интизом фирма ва унинг ишчилари ўртасида 
эришилган битимларга бўйсиниш ва хурматни кўзда тутади. 
Интизомий расмиятчиликни келтириб чиқарадиган фирма ва 
ишчиларни 
боғловчи 
бу 
битимларни 
ўрнатиш 
индустрия 

---

36 
рахбарларининг энг муҳим вазифаларидан бири бўлиб қолиши керак. 
Интизом адолатли қўлланиладиган санкцияларни ҳам кўзда тутади. 
4. Яккабошчилик.
Ишчи буйруқларни фақат бевосита бир 
бошлиқдан олиши керак. 
5. Йўналишнинг бирлиги.
Бир мақсад доирасида амалда бўлган 
ҳар бир гуруҳ ягона режа билан бирлашган бўлиши ва бир раҳбарга 
эга булиши керак. 
6. Шахсий манфаатларнинг умумийларга буйсиниши.
Бир 
ишчининг ёки ишчилар гуруҳининг манфаатлари катта масштабдаги 
компания ёки ташкилотнинг манфаатларидан устун келиши мумкин 
эмас. 
7. Ходимларни мукофотлаш. 
Ишчиларнинг вафодорлигини ва 
мададини таъминлаш учун улар ўз хизмати учун адолатли иш ҳақи 
олишлари керак. 
8. Марказлаштириш.
Мехнат тақсимоти каби марказлаштириш 
ҳам одатдагидек табиийдир. Бироқ, марказлаштиришнинг тегишли 
даражаси аниқ шароитга боглиқ холда узгаради. Шунинг учун 
марказлаштириш 
ва 
марказлаштирилмаслик 
ўртасида 
тўғри 
мутаносиблик бўлиши тўғрисида савол туғилади. Бу энг яхши жоиз 
натижаларни таъминланадиган меъерларни аниқлаш муаммосидир. 
9. Скаляр занжир.
Скаляр занжир - бу раҳбарлик лавозимларида 
турган шахслар қатори. Бу занжир энг юқори лавозимдаги шахсдан то 
паст бўғин раҳбаригача чўзилади. 
10. Тартиб.
Жой - хамма нарса учун ва ҳамма нарса ўз ўрнида. 
11. Адолатлик.
Адолатлик - бу яхшилик ва ҳаққониятликнинг 
бирикувидир. 
12. Ходимлар учун иш жойининг барқарорлиги.
Кадрларнинг тез 
қунимсизлиги ташкилотнинг самарадорлигини пасайтиради. Иш 
жойига ёпишиб олган ўртача рахбар, албатта, ўз иш жойига ёпишиб 
олмаган ва тезда ишдан кетадиган машҳур, истеъдодли менежердан 
афзалдир. 
13. Ташаббус.
Ташаббус режа ишлаб чиқиш ва уни 
муваффақиятли амалга оширишни таъминлашни англатади. Бу 
ташкилотга куч ва энергия беради. 
14. Корпоратив онг.
Иттифоқ - бу куч. Бу эса ходимларнинг 
уйғунлиги натижасидир. 
Манба: Henri Fayol. General and Industrial Management (London: 
Pitman, 1949), pp. 20-41.