Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат архитектура-қурилиш институти «Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чиқариш»

Ниҳоятда мустаҳкам (техникавий) гипс асосан  модификацияли CaSO₄0,5H₂O ташкил топган бўлиб, биринчи навли гипс тошни 2-3 атм. босим остида автоклавларда ёки суюқлик муҳитида қайнатиш, км иссиқлик билан ишлов бериш натижасида олинади. Ниҳоят мустаҳкам гипс юқори маркали бинокорлик гипси ишлатиш соҳаларида ишлатилади.
Таркибида гипс бўлган гипсли боғловчи моддалар (ганч, лойгипс ва бошқалар) 160-200⁰С ҳароратда пиширилиб кейин кукун ҳолатига келтирилади. Хом ашё сифатида юқорида келтирилган саноат чиқиндилари ҳам ишлатилади. Бинокорлик гипсига нисбатан пластиклиги катта, мустаҳкамлиги эса паст. Қурилишда ғишт тэриш ва сувоқ учун қоришмалар, ҳамда қурилиш буюмлари тайёрлашда ишлатилади.
Ангидрид цемент – иккисувли гипсни 600-700⁰С ҳароратда юмшатиб ҳар хил минерал қўшимчалар билан биргаликда майин кукун ҳолигача туйиш йўли блан тайёрланади.. Ангидрид цемент кўпроқ сувоқбоп ва тэришбоп қоришмалар, парда девор қуришда, енгил бетон қоришмаси тайёрлашда, пол ва шипларни иссиқни сақлайдиган қилиб қуришда ва мармар тайёрлашда ишлатилади.
Юқори ҳароратда пиширилган гипс – табиий гипс тошни ёки ангидритни 800-1000⁰С ҳароратда пишириб, кейин кейин майда қилиб туйилади. Бу гипс секин қотувчи бўлиб, бошқа гипсларга нисбатан сувга чидамлидир. Қурилишда ғишт тэриш, сувоқчилик, бетон буюмлари, чоксиз поллар қуришда ҳамда суний мармар тошларни тайёрлашда ишлатилади.
Гипсли боғловчилардан қурилишда кенг ишлатиладигани бинокорлик гипси бўлганлиги сабабли, бу боғловчи модда хоссаларни ўрганишга катта эътибор берилади.
Гипсни лаборатория шароитида ДАСТ 23789-79 талабига мувофиқ синашда гипснинг майинлик даражаси, яъни сув талабчанлиги ҳамда қотиш муддати, қотган гипс хамиридан иборат намуна таёқчаларининг эгилиш ва сиқилишдаги мустаҳкамлик чегаралари аниқланади.
Тажрибани бажариш учун талабалар 3-4 кишидан иборат гуруҳларга бўлиниб ишларни олиб борадилар.
Лаборатория машғулотларини бошлашдан олдин талабалар назариядан маъруза ва тавсия этилган адабиётлар билан танишган бўлишлари шарт. Ҳар бир талаба бажарилган иши бўйича алоҳида ҳисобот ёзиб ишни ўқитувчига қилади, яъни ишни топшириб баҳо (балл) олади.