Ушбу услубий қўлланмадаги ишларни бажаришдан асосий мақсади – талабалар бинокорлик гипсининг асосий хоссалари: майинлик даражаси, сув талабчанлиги, қотиш муддати ва гипс тошининг эгилишдаги ҳамда сиқилишдаги мустаҳкамлигини аниқлашни ўрганишдир.
Тажриба учун гипс тайёрлаш қоидалари
Тажриба учун ҳар бир гипс партиясидан 10 дан 15 кг. ажратиб олинади. Агарда гипс қопларга солинган бўлса, 10 та қопдан тахминан 1 кг дан ажратиб олинади. Ажратиб олинган гмпслар яхшилаб аралаштирилади ва яна катакларга бўлиш йўли билан 45 кг ажратиб олинади. Тажриба ўтказиладиган хонанинг ҳарорати 20+3°С бўлиши керак. Тажриба ўтказишдан олдин ишлатиладиган асбоблар, гипс ва сув хона ҳароратида сақланиши керак.
1- тажриба. Гипснинг майинлик даражасини аниқлаш
Қуритиш шкафида 505°С да 1 соат давомида қуритилган гипсдан 0,1 г ануқликгача 50 г гипс тортиб олинади ва ўлчами 0,2 мм (элак № 02) элакка солиб қўлда ёки механик асбобларда 5-7 мин. давомида эланади. Контроль элаш эса қўлда бажарилади. Агарда қўлда эланганда 1 мин. давомида 0,05 г дан ортиқ гипс элакдан ўтмаса бу элаш тамом бўлганлигини кўрсатади. Элайдиган элак қуруқ бўлиши ва элаш тамом бўлгандан кейин яхшилаб тозалаб қўйилиши керак. Гипснинг майинлик даражасини 0,1 % аниқликгача № 02 элакда қолган қолдиқни эланаётган гипс массасига нисбатан процентларда қуйидаги формула билан ҳисобланади:
, %
бу ерда mқ - №02 элакда қолган гипс қолдиғи массаси, г;
mg- дастлабки олинган гипс массаси, г.
Тажриба, 2 марта такрорланади ва уларни ўртача арифметик қиймати олинади.
Майинлик даражасига кўра гипс учга бўлинади:
I - йирик майдаланган, элакдаги қолдиқ 23% дан ошмаслиги керак.
II - ўртача майдаланган, элакдаги қолдиқ 14% дан ошмаслиги керак.
III - майин майдаланган, элакдаги қолдиқ 2% дан ошмаслиги керак.
Тажрибадан олинган натижалар 1-жадвалга ёзилади.
1-жадвал.
Тажриба
|
Гипс массаси, mg, г
|
Қолдиқ массаси, mқ, г
|
Майинлик Mg, %
|
1
2
|
|
|
|
Хулоса: майинлиги бўйича гипс ………… киради.
2- тажриба. ГИПСНИНГ сув талабчанлигии аниқлаш
Гипс хамирининг нормал қуюқлиги бу 100 г гипсга қанча см3 (%) сув кетишини аниқлаш демакдир. Бунда гипс хамири маълум пластикликга эга бўлади. Буни аниқлаш гипс тошининг мустаҳкамлиги ва қотиш даврини аниқлашда жуда муҳимдир.
Гипс хамирининг нормал қуюқлиги Суттарда визкозиметрида (1-расм, а) аниқланади. Суттарда визкозиметри концентрик айланалар чизилган, томонларини узунлиги 240 мм бўлган шиша пластинкадан ва ички диаметри 50 мм, баландлиги 100 мм бўлган мис ёки латун цилиндридан иборатдир. Шиша пластинкага чизилган концентрик айланаларни диаметри ҳар 10 мм дан қилиб, диамети I70-190 мм оралиғида 5 мм дан қилиб чизилган.
Тажрибадан олдин цилиндр за шиша пластинка тоза сувда намланган латта билан артилиши керак. Цилиндрни ичида ва шиша юзасида олдинги тажрибадан қолган гипсдан яхшилаб тозаланиши керак. Шиша пластинка аниқ горизонтал қилиб қўйилади, цилиндр эса концентрик айланалар марказига ўрнатилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |