Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

Нефтъ, газ ва сувларнинг келишини огоҳлантириш ва уларни бартараф 
қилиш. 
Бурғилаш жараёнида нефтъ, газ ва сувнинг намоён бўлишини 
огоҳлантириш ва уларни бартараф қилишда қўйидаги асосий тадбирлар 
қилинади: нефтъ, газ ва сувларни чақирувчи қатламларни очмаслик; бурғилаш 
қувурлар бирикмасини кўтаришда қудуққа эритма қуйиш узлуксиз бўлишини 
таъминлаш; нефтъ, газ ва сувларнинг отилиб чиқишига қарши тадбир ўтказиш, 
қудуқ оғзини ишончли герметиклаш учун цементни кондуктор орқасидан қудуқ 
оғзигача кўтариш; гилли эритмаларнинг зичлиги 20 кг (м
3
) гача 
камайтирилганда, унинг тикланишини таъминлаш учун тез зарур чоралар 
кўриш; эритма заҳирасини ташкил қилиш; тушириш-кўтариш жараёнида 
босимнинг ўзгариши қудуқ девори ва бурғилаш қувурлар бирикмаси орасидаги 
тор тирқиш (зазор) га боғлиқ. Шунинг учун тор тирқишли бурғилаш қувурлар 
бирикмасига пастки қисм компоновкасини қўллашдан қочиш; бурғилаш 
қувурлар бирикмасини кўтаришни фақат қудуқни гилли эритма параметрлари 
билан ювгандан кейин амалга ошириш; агар бурғилаш қувурларини кўтаришда 
гилли эритма сатҳи қувур ташқи бўшлиғида камаймаса поршенланиш содир 
бўлганлигидан далолат бериши; отилиб чиқиш мумкин бўлган объектни катта 
қатлам босим билан очишдан олдин етакчи бурғилаш қувурлар тагига тескари 
клапан ўрнатиш. 
Грифонларнинг ҳосил бўлиши. 
Грифонлар деб
– қудуқларни бурғилашда, ўзлаштиришда, ишлатишда 
очилган қатламлардан дарзликлар, юқори ўтказувчан қатламлар ёки цемент 
билан тоғ жинси контакти бўйича кудуқ оғзидан ташқарида ер юзига чиқувчи 
нефтъ, газ ва сувларнинг фаввораланишига айтилади. 
Ҳалқа бўшлиғида ишлатиш ва техник қувурлар бирикмаси ёки техник 
қувурлар бирикмаси билан кондукторлар оралиғида нефтъ, газ ва сувларнинг 
намоён бўлиши қувурлар бирикмаси аро (межколонные) ходисалар деб аталади. 
Грифон ва қувурлар бирикмаси аро ходисаларнинг ҳосил бўлиши юқори 

---

босимли қатламларнинг яхши чегараланмаганлиги, кондукторни тушириш 
чуқурлигининг асосланмаганлиги ва уларни цементлаш сифатининг пастлиги 
ҳисобланади. Юқорида қайд этилган сабаблар ва мустаҳкамловчи қувурлар 
бирикмасининг герметикланмаганлиги натижасида қатлам суюқлиги ва газнинг 
ер юзига отилиб чиқиб қудуқ оғзида грифон ҳосил қилиши мумкин.