Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

Очиқ фаввораларнинг ҳосил бўлиш сабаблари. 
Очиқ фаввора тез тўхтатиб бўлмайдиган, қатламлардан отилиб чиққан 
сув, газ ва нефтъ оқимлари ҳисобланади. Очиқ фаввора табиий офат сифатида 
ҳалқ хўжалигига катта зарар етказиши мумкин. Фаввораланадиган қудуқлардан 
ҳар хил масофада грифинлар намоён бўлади, ҳамда бино, жарлик ва 
чуқурликларда газлар тўпланиб портлаш ва ёнғинга олиб келиши мумкин. Очиқ 
фавворалар қўйидагича таснифланади: 
а) кудуқ оғзи ҳолатининг. Унинг белгиларига қараб икки хил фаввора 
ажратилади. 
- қудуқ оғзига бориш мумкин бўлган фаввора. Бу ерда ҳалокатлар ишдан 
чиққан отилиб чиқишга қарши аслаҳаларни янгисига алмаштириш йўли билан 
бартараф қилинади. 
Агар қудуқда бурғилаш ёки насос-компрессор қувурлари бўлса, унда 
фаввора отилиб чиқишга қарши аслаҳаларни алмаштиради, қувурга бурғилаш 
эритмасини ҳайдаш йўли билан бартараф қилинади. 
б) қатлам флюидининг таркиби: флюид таркибига қараб фаввора тўрт 
ҳил бўлади: газли, газ-нефтли, нефтли, газ-сувли. 
Улардан энг кучлиси газ фаввораси ҳисобланади. 
Фаввораларнинг белги ва турлари қўйидагилардан иборат: 
- фаввораланувчи оқимнинг ҳолати. Бу белгиларга қараб ёнувчи ва 
ёнмас фаввораларга бўлинади. 
- фаввора таъсир кучининг ҳарактери. Бу ерда фавворалар узлуксиз ва 
уриб турувчи (пульсирующий) турларга бўлинади. 
- фаввора оқимининг ташқи қиёфаси (конфигурация). Улар ташқи 
қиёфасига қараб сочилган (распыленная) ва компактли бўлади. Агар нефтъ ва 
газ юқорига бир хил оқим билан йўналтирилган бўлса бу оқим компактли 
ҳисобланади. 
- фаввора қуввати (кучи). Фаввора газ ва нефтнинг бир кеча кундуздаги 
дебитига қараб тўрт тоифага бўлинади: унча катта бўлмаган (

0,5 млн м
3
газ 

100 м
3
нефтъ), ўрта (0,5∙1 млн м
3
газ, 100∙300 м
3
нефтъ); кучли (1-10 млн м
3
газ, 
300-1000 м
3
нефтъ); катта кучли (

10 млн м
3
газ, 

1000 м
3
нефтъ) 
фаввораларнинг кучига қараб уларни бартарафлаш усуллари танланади.