Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

Маҳсулдор қатламларни иккиламчи очиш. 
Бирламчи маҳсулдор қатламлар очилгандан кейин бурғилаш қудуқлари 
мустаҳкамловчи қувурлар бирикмаси ёрдамида мустҳакамланади ва айрим 
бўшлиқлар цементланади. Кейин қудуқдаги маҳсулдор қатламлардан нефтъ, газ 
ва бошқа суюқликларни олиш учун мустаҳкамловчи қувурлар бирикмаси, 
тампонаж тоши ва кольматацион қатламларидан кўплаб тешиклар очилади. 
Бундай тешикларни очиш жараёни «маҳсулдор қатламларнинг иккиламчи 
очилиши» деб аталади. Бундай тешикларни перфорация тешиклари деб 
айтилади. 
Қувурларнинг 1 м узунлигидаги тешиклар сонига унинг зичлиги 
дейилади. Перфорация тешиклар зичлиги 1 м қувур узунлигида 10-20 тешик 
бўлиши мумкин. Маҳсулдор қатламларнинг перфорация қилиниши керак 
бўлган қисми геологик ва геофизик маълумотларга қараб аниқланади. Агар 
перфорация депрессияда бажарилса, забойга бўлган босим қатлам босимидан 
кам, перфорация депрессияда ўтказилаётган бўлса забой босими қатлам 
босимидан юқори бўлади. Депрессияда перфорация ишлари ПНКТ, ПР, ПРК 
каби перфораторлар ёрдамида бажарилади. 
ПНКТ перфоратор қудуқга насос-компрессор қувурларига боғлаб 
туширилади. Туширилиб бўлгандан кейин қудуқ оғзига фонтан арматураси 
ўрнатилади. Қудуқдаги суюқликни енгил суюқликга алмаштирилиб, босим 
пасайтирилади. Қатламга бериладиган депрессия 20-25 кг/см
2
дан ошмаслиги 
лозим. 

---

ПК, ПРК турли перфораторлар насос-компрессор қувурлари ичидан 
маҳсулдор қатлам рўпарасига кабелда туширилади. Фонтан арматураси устига 
рубрикатор ўрнатилади. Қудуқдаги суюқлик енгилига алмаштирилади. Аксари 
перфорация депрессия шароитида ўтказилади. Перфорацияни бошлашдан 
олдин қатламни ифлослантирмаслик учун, перфорация қилинадиган интервал 
маҳсус суюқлик билан тўлдирилади. Кейин НКТни кўтариб кабелда 
перфоратор туширилади. Қудуқ оғзида кабелни сиқи турадиган превенторлар 
бўлади. Перфорация ишлари тамом бўлгандан кейин қудуқга НКТ туширилиб, 
фонтан арматураси ўрнатилади.