Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қаршидавлат университети

f(п) = п (м, с) (3) 
Бу ерда, f(п) – меҳнат салоҳияти 
Шундай қилиб, меҳнат салоҳияти – жамиятнинг меҳнат соҳасидаги 
имконият қувватлари демакдир. Меҳнат салоҳияти бу жисмоний имконият, 
маълумот, касб-кор, малакага эга бўлган ишлаб чиқаришда иштирок этишга 
лаѐқатли бўлган барча фуқароларни ўз ичига олади. Меҳнат салоҳияти энг 
фаол, энг бунѐдкор омил бўлиб, у мамлакатнинг ислоҳот ва туб ўзгаришлар 
йўлидан тинимсиз илгарилаб боришини таъминлайди. Жамиятнинг 
иқтисодий ва ижтимоий ривожланиш даражаси билан белгиланувчи мазкур 
омил, ўз навбатида, уни ривожлантириш ва тараққий эттиришда ҳал қилувчи 
асос ҳисобланади.
3. Меҳнат салоҳиятидан фойдаланиш омиллари 
Инсон омили атамаси илмий-иқтисодий адабиѐтларда ХХ асрнинг 80-
йиллари ўрталарида пайдо бўлиб, ушбу атама луғатларда бирор-бир 
нарсанинг сабаби, ҳаракатга келтирувчи кучи сифатида таърифланади. 
Ижтимоий-иқтисодий мазмунига кўра мазкур атама «ресурс» атамасидан 
фарқ қилиб, унга нисбатан анча кенгроқ ва чуқурроқ маънони англатади. 
Инсон омили ўзаро бир-бири билан муносабатда бўладиган, турли мавқени 
эгаллаган синфлар, қатламлар ва гуруҳлар тизимидан иборат бўлиб, 
уларнинг фаолияти ва ўзаро муносабати жамиятнинг илғор ривожланишини 
таъминлайди. Инсон ресурслари инсон омилининг ижтимоий-иқтисодий 
тизимлари йиғиндисидан ташкил топган. Тараққиѐт натижасида, иқтисодий 

---

ҳаѐтнинг субъекти сифатида инсон тўғрисида «ишчи кучи», «инсон омили», 
«инсон ресурслари», «инсон капитали» тушунчалари юзага келди.
Инсон омилини инсон шахсий сифатларининг унинг меҳнат 
фаоллигига таъсир кўрсатувчи бутун мажмуи намоѐн бўлиши сифатида 
қараш мумкин. Мазкур тушунча инсоннинг ижтимоий-иқтисодий тараққиѐт 
жараѐнидаги ҳал қилувчи ролини кўрсатади.
Инсон омилини бошқариш ҳар қандай жамоа ѐки жамиятни бошқариш-
нинг таркибий қисмидир (моддий ва табиий ресурсларни бошқариш билан 
бир қаторда). Бироқ мазкур омил бошқарувнинг алоҳида усулларини талаб 
этади.