Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. У. Бурханов, Х. Х. Худойқулов

Глобал рақобатбардошлик индекси бўйича


давлатлар рейтинги1

				Йиллар
Давлатлар	2014–2015		2015–2016		2016–2017			2018		2019
	Рейтинг	Баҳо	Рейтинг	Баҳо	Рейтинг		Баҳо	Рейтинг	Баҳо	Рейтинг	Баҳо
АҚШ	3	5.5	3	5.61	3		5.7	1	85.6	2	83,7
Сингапур	2	5.6	2	5.68	2		5.7	2	83.5	1	84,8
Германия	5	5.5	4	5.53	5		5.6	3	82.8	7	81,8
Швейцария	1	5.7	1	5.76	1		5.8	4	82.6	5	82,3
Япония	6	5.5	6	5.47	8		5.5	5	82.5	6	82,3
Нидерландия	8	5.5	5	5.5	4		5.6	6	82.4	4	82,4
Гонконг	7	5.5	7	5.46	9		5.5	7	82.3	3	83,1
Буюк Британия	9	5.4	10	5.43	7		5.5	8	82	9	81,2
Швеция	10	5.4	9	5.43	6		5.5	9	81.7	8	81,2
Дания	13	5.3	12	5.33	12		5.3	10	80.6	10	81,2
Хитой	28	4.9	28	4.89	28		5.0	28	72.6	28	73,9
Россия	53	4.4	45	4.44	43		4.5	43	65.6	43	66,7
Қозоғистон	50	4.4	42	4.48	53		4.4	59	61.8	55	62,9
Қирғизистон	108	3.7	102	3.83	111		3.7	97	53	96	54,0
Тожикистон	91	3.9	80	4.03	77		4.1	102	52.2	104	52,4

зиятни таҳлил қилиш учун БЕРИ индекси ишлаб чиқилди. Ушбу индекс 100 га яқин экспертларнинг эксперт баҳолари асоси-да мамлакатдаги инвестиция муҳитини турлича салмоққа эга бўлган 15 та баҳолаш мезонлари бўйича ҳисоблаб чиқади (12.2-жадвал). Тўпланган юқори балл «барқарор мамлакат»ни англатади. Мамлакат тўплаган балл қанчалик юқори бўлса, ин-вестициялашдан олиниши мўлжалланган фойда ҳам шунча юқо-ри бўлиши зарур, акс ҳолда инвестициялаш асоссиз ҳисобланади.

Doing Business индекси. Doing Business индекси – Жаҳон банки томонидан йиллик маълумотлар асосида тузилган дунё мамлакат-лари ўртасидаги тадбиркорликнинг соддалигини таққослаш ин-дексидир. Индекснинг энг юқори рейтинглари бизнесни тартибга солишнинг қулайлиги ва сифати, шунингдек мулк ҳуқуқларини ҳимоя қилиш сифатини кўрсатади.

0. 
   The Global Competitiveness Report 2018 маълумотлари асосида тузилди.
   

411

МОЛИЯ БОЗОРИ ВА ИНВЕСТИЦИЯЛАР

12.2-жадвал


БЕРИ индекси

№	Мезонлар	салмоғи %
1.	Сиёсий барқарорлик:
	кутилмаган ҳукумат тўнтаришлари имкониятлари ва уларнинг	12
	тадбиркорлик фаоллигига таъсирини баҳолайди
2.	Хорижий инвестициялар ва фойдага муносабат:
	хусусий тадбиркорларга тегишли ижтимоий эҳтиёжларга	6
	бўлган харажатлар ҳажми
3.	Миллийлаштириш:
	беғараз экспроприация имкониятларидан то маҳаллий	6
	ҳокимиятларга имтиёзлар беришгача
4.	Девальвация:
	девальвация таъсири, ҳамда корхона фаолиятига девальва-	6
	циянинг таъсирини юмшатувчи чораларнинг ҳаётийлиги
5.	Тўлов баланси:
	ҳисоблар баланси ва умумий балансга, ҳамда хорижий ин-	6
	весторларнинг даромадларига таъсир этувчи омиллар
6.	Расмиятчилик масалалари:
	давлатнинг иқтисодиётга аралашуви даражаси, божхона	4
	расмиятчиликларини амалга оширилиши, валюта ўтка-
	зишлари ва бошқа шундай операциялар
7.	Иқтисодий ўсиш суръатлари:
	йиллик ялпи маҳсулот ишлаб чиқариш суръатларининг	10
	ўсиши 3%, 3-6%, 6-10% ва 10%дан юқори чегараларда
8.	Валютанинг конвертирлангани:
	миллий валютанинг хорижий валютага алмаштириш	10
	имконияти, ҳамда миллий валютанинг (корхоналарга
	зарур бўлган даражада) валюталар бозоридаги ўрни
9.	Шарномани амалга ошириш имконияти:
	шартномага амал қилиш имконияти, ҳамда тил ва урф-одат-	6
	лардаги фарқ натижасида қийинчиликларнинг юзага келиши
10.	Иш ҳақи ва меҳнат унумдорлигига харажатлар:
	иш ҳақи даражаси, меҳнат унумдорлиги, ишга қабул	8
	қилиш тартиби
11.	Экспертлар ва маркетинг хизматларидан фойдаланиш
	имконияти: корхоналарга юридик, бухгалтерия, маркетинг бў-	2
	йича маслаҳатлар бериш, технология ва қурилиш ишларини
	амалга ошириш соҳаларида маслаҳатлар бериш имконияти
12.	Алоқа ва транспортни ташкил этиш:
	фаолият кўрсатаётган корхоналар ва уларнинг филиаллари
	орасидаги транспорт йўллари ва алоқа тизимини (мамлакат	4
	ичидагини ҳам) ташкил этиш ва фойдаланиш имконияти.
	Транспорт инфратузилмасини баҳолаш

412

12-боб. ИНВЕСТИЦИЯ СИЁСАТИ ВА МУҲИТИ

№