Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ҳайвонлар касалликлари

Ҳайвонларни ҳимоя қилиш учун айрим иншоотларни жихозлаш.
Ҳайвонларни ҳимоя қилиш мақсадида сабзавот омборлари, силос ҳандаклари, иссиқ молхоналар, катонлар ва саройлар аввалдан жихозланиши мумкин силос хандакларининг устига тусин ташлаб тул ёки похол билан ёпилади. Сунгра устки қисмидан 40-50см қалинликда тупроқ ётқизилади. Ҳандак шипидан ташқарига қопқоқли шамоллатиш трубаси 40х40см ҳажмда иншоотнинг орқа томонидан чиқарилади ва дахлизи қуш зшикли қилиб жихозланади.
Бинони табиий ёритиш мақсадида бир нечта дарчалар қуйилиб, плёнкалар ёрдамида зич беркитилади. Даралар (тоғ оралиғи) тош қазиб олинган чуқурлар, буш чуқур жойлар ва бошқа ер ости махаллий ўғит сақлайдиган ўраларни ҳам ҳудди шу усулда жихозлаб ундан фойдаланиш мумкин.
Агар чорвачилик ва бошқа иншоотлар етарли бўлмаса у ҳолда молларни ҳимоя қилиш учун дахлизлари шамоллатиш мосламалари билан жихозланган ертулалар, блиндажлар,қуриш тавсия этилади. Блиндажлар қуриш учун чуқурлиги 2,5-3м ва эни 3-4м келадиган ҳандаклар қазилиб, устига тусинлаб ёпилади ва унинг устига 40-60см қалинликда тупроқ ташланади. Ертулалар қуриш мобайнида албатта ер ости сувлари сатхи ҳисобга олинади.
Тупроқ ҳарорати 20⁰ бўлганда 6 соатдан ҳарорат 10⁰ булганда эса 12 соатдан кейин заррин буғланади ва парчаланади. Қумлик ерларда деворлар новдадан тўқилган мосламалардан ишланади. Ер тула ва блиндажлар ичкарисида охурлар тайёрланади, шалтоқ оқиб чиқиши учун ариқчалар, ерга шимилиб кетиши учун эса чуқур ҳам қазилади. Блиндажлар 2-4, ертула 6-10 та ҳайвонга мулжаллаб қурилади. Блиндажларда асл зотли ҳайвонларни асраш мумкин.
Ядро қуроли портлагандан сўнг зарб тўлқини вва радио актив булут содир бўлаётган пайтда ҳайвонларни вақтинча сақлаш учун шу жойларни ҳимоя хусусияти ҳам яъни жарликлар, дара ва қалин ўрмонлар ҳам қул келиб қолади. Ўрмоннинг радиациядан ҳимоя қилиш коэффициенти 2 га тенг. Радиациядан ҳимоя қилиш учун моллар ўрмон ичкарисига то 500м масофагача ҳайдаб кирилади. Бу эса уларни асраб колишни таъминлайди. Аммо ёш ўрмонлар ва бутазорлар РМ лар, ЗМ лардан ва бактериологик қуролдан ҳимоя қила олмайди.
Жарликлардан ва тоғ оралиғидан молларни ЗМ ва бактериологик қуролдан ҳимоя қилиш мақсадида қойдаланиш мумкин эмас, чунки бу захарли газлар чуқур жойларда тупланади ва узоқ вақт сақланиб туради.