Ўзбекистон республикаси қишлоқ ХЎжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети термиз филиали

2.2. Тажриба олиб борилган йилларда Об-ҳаво шароити
Институтда Дон экинлари селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехникаси лабораторияси, Дуккали экинлар селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехналогияси лабораторияси, Ўсимликлар физиологияси, дон сифати ва биокимёси лабораторияси, Ўсимликлар химояси ва агрокимё лабораторияси, Озуқа экинлар селекцияси, уруғчилиги ва агротехникаси лабораторияси, Махаллий ва четдан келтирилган шоли нав-линияларининг бошланғич агротехналогик синовларини ўтказиш лабораториялари фаолият кўрсатмоқда. Институт таркибида Қашқадарё филиали ҳамда Ғаллаорол, Тошкент шоли, дон ва дуккали экинлар, Маккажухори селекцияси ва уруғчилиги, Наманган, Фарғона, Самарқанд, Сирдарё, Сурхондарё, Бухоро, Навоий, Хоразм вилоятларида ва Қорақолпоғистон Республикасида илмий тажриба станциялари мавжуд. Шу билан бирга Маркзий тажриба экспериментал участкаси, Истиқлол тажриба экспериментал участкаси, Тошкент тажриба экспериментал участкаси, Бахмал тажриба экспериментал участкаси, Касби тажриба экспериментал участкаси, Қамаши тажриба экспериментал участкаси фаолият олиб боради.
Институтнинг асосий илмий ва ташкилий фаолияти қуйидагилардан иборат:
-қишлоқ хўжалик экинларидан бошоқли дон, шоли, маккажўхори, дуккакли дон экинларининг янги навларини яратиш, уларни дурагайлари ва линиялари устида мукаммал иш олиб бориш;

-махаллий шароитга мослашган бошоқли дон экинлари, дуккакли дон, шоли, маккажўхори, ем хашак ва мойли экинларнинг юқори ҳосилли ва сифатли навларини яратиш, экологик нав синаш натижалари асосида танлаб олинган навларнинг жадал етиштириш технологиясини такомиллаштириш ва ишлаб чиқаришга тадбиқ этиш;

-Давлат реестрига киритилган ва истиқболли деб топилган навларнинг, дуругайлар бирламчи уруғчилиги билан шуғулланиш, шартнома асосида уруғчилик фермер хўжаликларини юқори авлодли уруғлар билан таъминлаш ҳамда улар билан хамкорликда ишлаш;

-институт ва унинг таркибидаги ташкилотлари тажриба участкаларида алмашлаб экишнинг илмий асосланган тизимини жорий этиб, фақат алмашлаб экиш жорий этилган майдонларда тажриба олиб бориш;

-турли тажриба синовларини амалга ошириш, озуқабоп экинлар уруғчилигини ривожлантириш янги хил, нав, тизим ва дурагай авлодларини етиштириш ҳамда такомиллаштиришдан иборат.

-аграр сохада Ўзбекистонда ҳамда чет эл фан ва техникаси ютуқларини, илғор тажрибаларини ишлаб чиқаришга жорий қилиш, ҳосилдорликни ошириш, селекция, уруғчилик ва механизациялаш ишларини такомиллаштириш билан шуғулланади;

-чет эл илмий муассасалари билан хамкорлик ўрнатади. Уларнинг энг юқори ва сифатли ҳосил бераётган бошоқли дон, шоли, дуккакли дон, маккажўхори ва ем-хашак экинлар навлари, линиялари ва дурагайларини ўзаро шартнома асосида олиб келиб синовлар ўтказади. Республика табиий-иқлим шароитларига мосларини танлаб олиб экиш учун давлат реестрига киритади ва ишлаб чиқаришга жорий этиш учун тавсия этади;

-ишлаб чиқаришга самарали ва тежамкор замонавий технологияларни кенг жорий этади;

-ер ва сувдан оқилона ва самарали фойдаланиш, суғориладиган ер майдонининг мелиоратив ҳолатини яхшилаш, табиатни мухофаза қилиш тадбирларини амалга оширади;

-дон ва дуккакли экинларнинг зараркунанда ва касалликларига қарши химоя қилишнинг биологик ва уйғунлаштирилган усуллари сохасидаги тадқиқотларини ташкил этиш, кам захарли гербицидларни, пестицидларни, ўстириш кўмакчиларини хамда атроф-мухит ва экологик жихатдан тоза махсулот олиш учун хавфсиз бўлган бошқа бирикмаларни синайди ва уларни муқобилларини ишлаб чиқаришга жорий этишга тавсиялар беради;

-юқори унум билан ишлайдиган, мустахкам ва тежамкор қишлоқ хўжалиги машиналари ёрдамида қишлоқ хўжалиги экинларини етиштириш технологик карталарини тайёрлашда қатнашади;

-мамлакатнинг ғаллачилик сохасида эришилган илм-фан ютуқлари билан халқаро ва Республика миқёсидаги анжуманларда қатнашиш, ғалла ва дуккакли экинларнинг долзарб масалалари бўйича илмий симпозиумлар, кенгашлар, конференциялар ўтказиш;

-илмий ҳисоботлар, конференция материаллари, услубий қўлланма, рисола, мақола, илмий ахборотномаларни чоп этиш ва илм-фан ютуқларини тарғибот қилиш;

-илмий ходимларининг Республикада ва хорижда салохиятини ошириш, тайёрлаш ҳамда қишлоқ ва сув хўжалиги сохасида кадрлар ва мутахассисларни қайта тайёрлаш, малакасини оширишда фаол қатнашиш;

-институтда ёш авлодни тарбиялаш, ёшлар малакасини ошириш, уларнинг илмий даражасини кўтариш, илм фанни янада ривожлантириш учун амалдаги қонун ва қоидаларга риоя қилган холда ўзининг қошида докторантура очади хамда уларни ўқишини ташкил этади;

-фундаментал ва амалий тадқиқотлар юзасидан илмий кенгашлар, ассосациялар ва бошқа бирлашмалар ташкил қилади; -тугалланган илмий тадқиқотлар натижаларини ишлаб чиқаришга жорий этиш бўйича натижаларни тахлил қилади; -институт ва унинг тармоқларида олиб борилган илмий тадқиқотлар натижаларини кўриб чиқади, тасдиқлаб мужассамлаштирган холда Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги илмий-ишлаб чиқариш маркази ва бошқа юқори ташкилотларга тақдим этиб боради;

-институтга ажратилган ер майдонларида юқори сифатли бошоқли дон хамда озуқа, мойли, дуккакли экинлар навларини уруғларини етиштириб, уларни халқаро ташкилотларга, илмий-тадқиқот муассасаларига, тизимдаги филиал,илмий тажриба станциялари ва Республиканинг барча вилоят ва туманларидаги фермер хўжаликларига шартнома асосида сотади. Улардан тушган пул маблағлари институтнинг моддий-техника базасини ривожлантиришга, илғор технологияларни ҳамда лаборатория жихозларини сотиб олишга, асосий воситаларни таъмирлашга, ходимларни моддий рағбатлантириш ва бошқа мақсадларга сарфлайди;

-институт амалдаги қонунлар асосида хўжалик ҳисобидан ишлаб топган маблағлари ва хомийлар томонидан берилган маблағлар ҳисобидан қўшимча ишлаб чиқариш тармоқларини ташкил этади. Ишлаб чиқаришдан олинган махсулотларни эркин сотиш ҳисобига ўз маблағларини кўпайтиради.

-институт Ўзбекистон Республикасининг “Селекция ютуқлари” ва “Уруғчилик” тўғрисидаги қонунлари асосида ўзи етиштирган ғалла, дуккакли, мойли ва озуқа экинлари уруғларини ўз ер майдонидан ортган қисмини уруғлик етказувчи илмий муассасаларга, ўз филиал ва станцияларига, уруғчиликка ихтисослашган фермер хўжаликларига шартнома асосида сотади ва улардан тегишли хужжатларга асосан сотиб олади.

-Дон ва дуккакли экинлар илмий-тадқиқот институти ўз фаолиятини Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги, Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги илмий-ишлаб чиқариш маркази, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги Фан ва технологияларни ривожлантиришни мувофиқлаштириш қўмитаси, агросаноат мажмуи сохасидаги республика илмий муассасалари ва Олий ўқув юртлари билан хамкорликда олиб боради.