Ўзбекистон республикаси давлат божхона қЎмитаси

1. Криминалистик (тергов) тактиканинг тушунчаси, сохаси ва 
унинг вазифалари. 
 
Содир бўлган жиноятни тез, тўла ва қонуний қилиб тўлиқ фош этиш, 
очиш, жиноят содир қилган шахснинг айбини одилона исботлаб бериш учун 
жиноят-процессуал қонуни асосида иш олиб бориш лозим. 
Дастлабки текширишнинг, суриштирув ва тергов ишларининг янада 
такомиллаштириш, ҳозирги кун талабларига жавоб берадиган даражага 
кўтариш учун қонунда белгиланган тартибни қўллаш кўп ҳолларда етарли 
бўлмайди.
Қонунда белгиланган тартиб қоидани қўллаш билан бир қаторда, ҳар 
бир тергов ҳаракатини ўтказишда криминалистика фани ишлаб чиққан 
тактик усул ва услубларини қўллаш ҳам лозимдир. 
Криминалистика фанининг ўтган йиллардаги ўқув қўлланмаларида 
мазкур бўлим ―тергов тактика‖си деб номланган эди. Бунинг сабаби тактик 
услублар асосан тергов амалиѐтига тегишли бўлганлиги учундир. Ҳозирги 
кунда тактик усулларнинг айримлари суд жараѐнида ҳам, суриштирувда ҳам 
қўлланилмоқда, шунинг учун ―тергов тактика‖си тушунчасига бир мунча 
кенроқ маъно бериш мақсадида уни ―криминалистик тактика‖си десак 
мақсадга мувофиқ бўлади, деган фикрдамиз. 
Юқорида келтирилган фикр асосида ―криминалистика тактика‖нинг 
соҳасига фақат тергов процессуал харакатларигина кириб қолмай, унга 
суд жараѐнида ўтказиладиган харакатлар услуби, суриштирув, 
шунингдек, тезкор қидирув фаолиятининг тергов билан боғлиқ бўлган 
ҳолатлари ҳам киради. 
Шу ўринда қуйидаги масалага ҳам тўхтаб ўтишлик жоиздир: 
Тезкор қидирув фаолияти мустақил курс (фан) бўлиб, Ички Ишлар 
Вазирлиги Академияси, ДХХ ва БИ тингловчиларига ўқитилади. Унинг ўзига 
хос махсус услубиѐтлар тизими бўлиб асосий қисми ѐпиқ махфий 
тафсилотга эгадир. Шу билан бирга тезкор-қидирув чора-тадбирлар тергов 
билан боғлиқ бўлганлиги ва тергов харакати билан бир қаторда ѐки олдинма-
кетин ўтказилиши, жумладан ҳодиса жойини кўздан кечириш, тинтув ва 
бошқа харакатларни ўтказишда муваффақиятли натижа олиш учун 
тайѐргарлик кўриш, зарур бўлган маълумотларни йиғиш, жиноятда 
шубҳаланилган шахсни қидириб топиш каби чораларни ўтказишда тактик
услубларнинг аҳамияти беқиѐсдир. Шунинг учун ҳам тезкор чоралар, тергов 
харакатлари билан боғлиқ бўлган қисмлари тактика соҳасига киради.