Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
33-боб. ЙЎЛ ҲАРАКАТИ ХАВФСИЗЛИГИ ҚОИДАЛАРИНИ 
ЖИНОИЙ ТАРЗДА БУЗГАНЛИК ҲОЛЛАРИНИ ТЕРГОВ ҚИЛИШ. 
 
1-§. Йўл-транспорт ҳодисаларининг криминалистик тавсифи 
Йўл ҳаракати хавфсизлиги (ЙҲХ) қоидаларини жиноий тарзда 
бузганлик эҳтиётсизлик оқибатида содир этилган жиноятларнинг энг кўп 

---

тарқалган турларидан ҳисобланади. Бундай қоидабузарликларнинг ижти-
моий хавфлилик даражасининг юқорилиги нафақат уларнинг кенг тарқал-
ганлиги, балки келиб чиқадиган оқибатларнинг оғирлиги, яъни жароҳат-
ларнинг кўплигига, қурбонлар бўлишига, мулкий зиён жиддийлигига 
боғлиқдир. Йўл ҳаракати хавфсизлиги қоидаларини жиноий тарзда бузга-
нлик ҳолларини тергов қилишнинг мураккаблиги асосан йўлдаги ҳолат 
бамисоли яшин тезликда ўзгарадиган бир шароитда ҳодиса сабабларини 
аниқлаш заруратидан келиб чиқади. Муҳими вазиятни аниқлаштириб 
олиш, ҳодиса механизмини тиклаш-терговчи учун доимо мураккаб техник 
ва юридик вазифа ҳисобланган. ЙТҲларининг умумий криминалистик 
тавсифларини билиш терговчи олдидаги муаммони ҳал этишга муайян да-
ражада кўмаклашади. Бундай тавсифлар негизида транспорт воситалари-
нинг ҳавфсиз ҳаракат қилишининг шарт-шароитларини, бу шарт-
шароитларга риоя этиши шарт бўлган шахсларнинг хулқ-атворидаги қои-
дадан четга чиқишларни, содир этилган қоидабузарликлар натижасида ке-
либ чиққан зарарли оқибатлар ўртасидаги алоқани акс эттирувчи кўрсат-
кичлар тизими ётади. 
Агарда транспорт воситаларининг ҳаракатини бошқаришга нисба-
тан муайян тизим сифатида қараладиган бўлса, ҳайдовчи, транспорт