Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

90-м о д д а. Судда мутахассиснинг иштирок этиши


Судга ёки суд мажлиси иштирокчиларига далилларни тек­ширишда фан, техника, санъат ёки ҳунар соҳасида махсус би­лим ва малака талаб қилинган ҳолларда, судда ишни кўришда иштирок этиш учун мутахассис таклиф қилинади.
Суднинг мутахассис чақириш ҳақидаги талаби мутахассис ишлаб турган ташкилот раҳбари учун мажбурийдир.


1. Амалдаги фуқаролик процессуал ҳуқуқига киритилган янги қоида сифатида мутахассисларни фуқаролик ишларини судда кўриб ҳал этишда, уларнинг билим ва хунарларидан фойдаланиш ҳуқуқи­нинг берилишидир.
Судга ёки суд мажлиси иштирочиларига далилларнинг текши­ришда фан, техника, санъат ёки хунар соҳасида махсус билим ва малака талаб қилинган ҳолларда, судда ишни кўришда иштирок этиш учун мутахассис таклиф қилинади.
Суднинг мутахассис чақириш ҳақидаги талаби мутахассис ишлаб турган жойга юборилади.
Мутахассислар экспертлар каби экспертиза муассасаларида ишламаслиги ҳам мумкин. Мутахассисдан иш юритишни тайёрлов босқичида, ишни судда мазмунан кўришда ва ижро босқичида ҳам фойдаланиш мумкин.
Мутахассис судга суд муҳокамасида далилларни аниқлашда ва уни асослашда ўз фикрини бериш учун жалб этилади. Мутахассис сифатида судга тиббиёт ходимлари, педагоглар, музикашунослар ва бошқа маълум билим, ҳунар ва малакага эга бўлган шахслар чақирилиши мумкин.
Суд муҳокамасини ўтказишда далилларни топиш ва мустаҳкам­лашда суриштирувчига, терговчига, прокурорга ва судга ёрдам бериш учун мутахассис чақирилади. Мутахассис сифатида шифо­кор, педагог ҳамда зарур билим ва малакага эга бўлган бошқа шахслар чақирилиши мумкин.
Суд муҳокамасини ўтказишда илмий-техника воситаларини (магнитофон, видеомагнитофон, кинога олиш аппаратлари ва бош­қа аппаратлар)ни қўллаш учун мутахассис чақириши мумкинлиги белгиланган (ЖПКнинг 69-моддаси).
Судларга тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ ишларнинг хусусиятини, ҳисобга олган ҳолда, ишнинг барча ҳолатларини янада тўлиқ ва ҳар томонлама аниқлаш мақсадида зарур ҳолларда, суд муҳокамасига тадбиркорлик фаолиятига оид қонунчилик соҳа­сида тегишли билимга эга бўлган мутахассисларни жалб қилиш тавсия этилсин¹.