Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

360-м о д д а. Назоpат таpтибидаги пpотестлаp бўйича
ажpим ва қаpоpлаp чиқаpиш


Ўзбекистон Республикаси Олий суди, Қорақалпоғистон Республикаси фуқаролик ишлари бўйича Олий суди, фуқаро­лик ишлари бўйича вилоятлар ва Тошкент шаҳар судлари, Ўзбекистон Республикаси Ҳарбий суди раёсатларининг қарор­лари, Ўзбекистон Республикаси Олий суди судлов ҳайъатлари­нинг ажримлари ва Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пле­нумининг қарорлари ушбу Кодекснинг 14 ва 204-моддаларида назарда тутилган тартибда чиқарилади.
Пpотест қаноатлантиpилишини ёқлаб ва унга қарши бе­pилган овозлаp тенг бўлиб қолса, пpотест pад этилган ҳисоб­ланади.
Ўзбекистон Республикаси Олий суди судлов ҳайъатининг назорат тартибидаги протест бўйича чиқаpган ажpими суднинг тўлиқ таркиби томонидан имзоланади.
Суд раёсатининг қарори раёсат мажлисида раислик қилув­чи томонидан, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми­нинг қаpоpи эса, Ўзбекистон Республикаси Олий судининг Раиси ва котиби томонидан имзоланади.


1. Юқорида қайд қилганимиздек, назорат инстанцияси судида иш кўрилганда қайси босқич судида иш кўрилишига қараб қабул қилинадиган акт ҳам турлича бўлиши қонунда баён қилинган.
Ушбу қоидада вилоят ва унга тенглаштирилган судлар, шу­нингдек Ўзбекистон Республикаси Олий судининг Раёсати ва Пле­нуми томонидан қабул қилинадиган актлар қарор шаклида, Ўзбе­кистон Республикаси Олий судининг фуқаролик судлов ҳайъатида кўрилган ишлар юзасидан ажрим чиқариш масалалари ёритилган.
Назорат инстанцияси судининг қайси босқичида қандай акт қабул қилинишидан қатъи назар, улар қонунда кўрсатилган тартиб­га риоя қилишлари зарур. Чунончи, тегишли назорат инстанцияси судининг қарор ва ажримлари ФПКнинг 14 ва 204-моддаларига амал қилинган бўлиши талаб этилади. Масалан, ишни кўриш чоғида келиб чиқадиган ҳамма масалалар судьянинг якка ўзи томо­нидан, ишни судьялар ҳайъати кўраётган ҳолларда эса, судьялар­нинг кўпчилик овози билан ҳал этилади. Суд қарорлари маслаҳат­хона (алоҳида хона)да чиқарилади ва ёзма равишда тузилади. Қарор чиқариш вақтида бошқа шахсларнинг ҳозир бўлишига йўл қўйилмайди. Ҳар бир масала ҳайъат томонидан ҳал қилинаётганида судьяларнинг бирортаси ҳам овоз беришда бетараф қолишга ҳақли эмас. Раислик қилувчи ҳаммадан кейин овоз беради. Озчилик томонида қолган судья ўзининг алоҳида фикрини ёзма равишда баён қилишга ҳақли, унинг бу фикри ишга қўшиб қўйилади, бироқ эълон қилинмайди. Ишда иштирок этувчи шахслар судьянинг алоҳида фикри билан таништирилмайди.
Агар алоҳида фикр баён қилинган суд қарори юқори суд инстанциясида кўрилмаган бўлса, у қонуний кучга кирганидан кейин иш билан бирга қўшиб қарорга нисбатан протест келтириш масаласини ҳал қилиш учун тегишли суд раисига юборилади.
2. Булардан ташқари, назорат инстанцияси судининг чиқаради­ган ажримлари ва қарорлари ҳам биринчи инстанция судларидаги тартиб каби алоҳида хонада чиқарилиши, у ёзма равишда тузилиши ва судьялар томонидан (ҳайъат таркибида кўрилганида ҳамма судьялар томонидан) имзоланиши қарор, ажримларни қабул қилишда бошқа шахсларнинг ҳозир бўлмаслиги ва ҳоказо қоидалар ҳам назорат инстанцияси судида иш кўрилганда татбиқ этилиши ФПКнинг 204-моддасида аниқ кўрсатиб ўтилган.
3. Демак, Ўзбекистон Республикаси Олий суди судлов ҳайъат­лари томонидан назорат тартибида кўриладиган ишлар юзасидан қабул қилинадиган ҳужжат - ажрим шаклида чиқарилади. Фуқаро­лик ишлари бўйича Тошкент шаҳар суди, вилоят судлари, Қора­қалпоғистон Республикаси Олий суди ва Ўзбекистон Республикаси Олий судларининг Раёсатлари, Ўзбекистон Республикаси Олий судининг Пленуми назорат тартибида кўрилган ишлар бўйича қарор чиқарадилар.
Ўзбекистон Республикаси Олий суди, Қорақалпоғистон Респуб­ликаси фуқаролик ишлари бўйича Олий суди, фуқаролик ишлари бўйича вилоятлар ва Тошкент шаҳар судлари, Ўзбекистон Респуб­ликаси Ҳарбий суди раёсатларининг қарорлари, Ўзбекистон Рес­публикаси Олий суди судлов ҳайъатларининг ажримлари ва Ўзбе­кистон Республикаси Олий суди Пленумининг қарорлари ФПКнинг 14 ва 204-моддаларида назарда тутилган тартибда чиқарилади.
Ажрим ва қарорлар кўпчилик овоз билан қабул қилинади. Протестни қаноатлантириш ва уни рад этиш учун берилган овозлар тенг бўлса, протест рад этилган ҳисобланади.
Юқори судлар қабул қилган ҳужжатларда, жумладан, Ўзбекис-тон Республикаси Олий суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъатининг ажримида, Ўзбекистон Республикаси Олий суди, фуқаролик ишлари бўйича Қорақалпоғистон Республикаси Олий суди, фуқаролик ишлари бўйича вилоят судлари ва Тошкент шаҳар суди раёсатларининг, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг қарорида иш кўрилган вақт ва жой, ишни кўришда қатнашган судьяларнинг таркиби, прокурорнинг фамилия­си, маърузачининг фамилияси, ишнинг ҳолатлари, чиқарилган ҳал қилув қарорларининг мазмуни, биринчи инстанция судининг ажри­ми, шунингдек, иш бўйича чиқарилган барча ажрим ва қарорлар, протестнинг мазмуни, қарорнинг асослари, иш янгидан кўришга юбориладиган бўлса, у қайси судга юборилиши кўрсатилган бўлиши лозим.
4. Назорат инстанцияси судларида Раёсат, судлов ҳайъати, Пленумнинг мажлисларида баённома юритиш ФПКнинг 349-361-моддаларида аниқ кўрсатилмаган бўлса-да, ФПКнинг 20-моддасида суднинг ҳар бир суд мажлиси тўғрисида, шунингдек, суд мажлиси­дан ташқари қилинган ҳар бир алоҳида процессуал ҳаракат тўғри­сида баённома тузилиши белгиланган. Демак, бу қоиданинг мазму­нига қараганда баённома тузиш назорат инстанцияси судларига ҳам тегишли эканлигига эътибор бериш лозим.
5. Назорат тартибида чиқариладиган актлар қайси суд босқичи томонидан чиқарилишига қараб имзоларни ҳам шунга қараб вако­латли шахслар қўядилар, масалан, вилоят ва унга тенглаштирилган судларнинг Раёсатларида, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Олий суди Раёсатида Раис томонидан; Ўзбекистон Республикаси Олий судининг судлов ҳайъати томонидан чиқарилган ажрим-судьяларнинг тўлиқ таркиби томонидан имзоланиши, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг қарори эса, Ўзбекистон Республикаси Олий судининг Раиси ва котиби томонидан имзо­ланиши кўрсатиб ўтилган.