Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти қ. Р. Абдурасулова

тиббиѐт ҳуқуқини 
назарда 
тутяпмиз.
Тиббиѐтни жиноят-ҳуқуқий воситалар билан ҳимоя қилиш 
масаласига келсак, собиқ Иттифоқ ҳамда янги суверен ва мус-
тақил давлатлар жиноят қонунчилиги тарихи айрим махсус 
нормалар билангина чекланган. Ҳолбуки, бу соҳада муаммолар 
анчагина. Айрим муаммолар ечилмаган ѐки умуман қўйил-
маган. Бунда айрим йўналишларда тиббиѐт маълумотлари ҳо-
зирги шароитда сезиларли даражада ўзгаргани ва бойиганлиги-
ни ҳам ҳисобга олиш лозим. Хусусан, инсон органлари ва 
тўқималарини трансплантация қилиш муаммолари алоҳида 
диққатга сазовор.
Жиноятчиликка қарши курашнинг ҳар қандай шакллари за-
мирида 
ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш 
ѐтиши лозим. 

---

15 
Бу, ўз навбатида, илмий асосланган чора-тадбирлар тизимини 
ишлаб чиқиш ҳамда уларни ўз вақтида ва самарали амалга оши-
ришни тақозо этади. Бунда тажрибани ўрганиш, ундан ер кур-
расининг турли минтақаларида ва умуман жаҳон мамлакатла-
рида жиноятчиликка таъсир ўтказиш чора-тадбирлари соҳасида 
фойдаланиш мезонларини белгилаш мумкин ва лозим. Барча 
ижтимоий субъектлар (давлат бошқаруви, ҳуқуқни муҳофаза 
қилувчи органлар, маданият, таълим, фан, тарбия муассасалари, 
шу жумладан оила, микромуҳит ва ҳ.к.)нинг имкониятларидан 
ҳамда жиноятчиликнинг олдини олиш ва унга барҳам бериш 
воситалари (усуллари, чора-тадбирлари)дан фойдаланиш ҳола-
ти ҳамда унинг истиқболларини теран таҳлил қилиш лозим. 
Жамият бу борада ўз «заҳиралари»га эга. Масалан, биз оммавий 
маданият ва ахборот воситаларининг жиноятчиликка қарши ку-
рашдаги аҳамиятига ҳозиргача кам эътибор берамиз.
Криминологияда виктимликни ўрганиш ва унинг олди-
ни олиш вазифаси 
ҳам алоҳида диққатга сазовор. 
Бу ерда жи-
ноятларнинг барча турлари бўйича теран таҳлил 
ҳамда вик-
тимликнинг олдини олиш юзасидан илмий асосланган тавсия-
лар зарур. Бунда жиноятлардан жабрланганларнинг пассив 
хулқ-атвори сабабларини ўрганиш ва аниқлаш, уларни тизимга 
солиш ва таснифлаш мақсадга мувофиқдир.
Айни вақтда, жиноятларни провокация қилиш (ҳуқуқни му-
ҳофаза қилиш органлари томонидан, масалан, товламачилик йў-
ли билан пора ундиришда; жиноятлардан жабрланганлар томо-
нидан, масалан, номусга тегишда)ни ўрганиш ва олдини олиш 
муаммоларини ҳар томонлама тадқиқ қилиш фурсати етди.
Бундан ташқари, ҳозирги шароитда