Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Сиёсат билан боғлик риск — бу сиёсат беқарорлик оқибатида эхтимол 
қилинадиган моддий (молиявий) зарарлар. Бу риск корхона фаолиятига эмас, 
балки мамлакатдаги социал-сиёсий барқарорликка боғлиқ, Бунга оммавий 
тартибсизликлар, иш ташлашлар, галаёнлар, эмбаргони жорий қилиш, 
хукуматнинг олдинги шартномаларини бажаришдан бош тортиш каби 
оқибатлар натижасида кўрилиши риск қилинадиган зарарлар киради. 
Тижорат билан боғлиқ риск — бу хужалик субъектларининг тадбиркорлик 
фаолияти оқибатида эхтимол (риск) қилинадиган зарарлардир. Бундай 
турдаги риск ўз навбатида ишлаб чиқариш, савдо ва қисман молия билан 
боғлиқ бўлган рискларга бўлинади. 
Ишлаб чиқариш билан богдиқ риск — бу ишлаб чиқариш жараёнининг 
тўхтаб қолиши ёки бир маромда ишламаётганлиги, технологиянинг 
бўзилиши, сифатсиз хомашё оқибати ёки ходимларнинг сифатсиз ишлашлари 
эвазига эхтимол (риск) килинадиган зарар ёки қўшимча харажатлардир. 
Савдо билан боғлиқ риск — бу ўзаро тўловларнинг кечиктирилиши, 
шартнома шартларининг бажарилмаслиги оқибатида эхтимол (риск) 
қилинадиган зарар ёки олинмайдиган даромад. 

---

29 
Молия билан боғлиқ риск — бу эхтимол қилинадиган молиявий зарарлар 
бўлиб, у ўз навбатида инвестиция ва пулнинг сотиб олиш кобилияти билан 
боклиқ, бўлган, охиргиси эса ўз навбатида, 
• инфляция ва 
• валюта билан боғлиқ бўлган риск турларига бўлинади. 
Инфляция билан боғлиқ риск — бу олинган даромадларнинг қадри юқори 
инфляция оқибатида тезроқ қадрсизланишини билдиради. 
Валюта билан боғлиқ риск — бу чет эл валютаси курсининг ўзгариши 
оқибатида кўриладиган катта зарарни билдиради. Бу риск эскпорт-импорт 
операцияларини, шунингдек, валюта операцияларини баҳолашда ўта 
зарурдир. 
Инвестиция билан боғлиқ
риск қуйидаги турларга бўлинади
Тизимли риск — бу, у ёки бу бозорда коньюктуранинг ёмонлашиши ёки 
тушиб кетиши оқибатида эхтимол қилинадиган зарар. Бу риск инвестицияни 
аниқ бир объекгга эмас, балки муайян бозор (масалан, валюта бозори, 
қўзгалмас мулк бозори ва бошқалар) учун барча қўйилган маблағ буйича 
рискни ифодалайди. Бунда инвестор катта зарар етказмасдан туриб ўз 
маблағани қайтара олмайди. 
Тизимли риск усулида инвестицияни қайси бир активга (айтайлик, қимматли 
қогозларгами ёки кўзгалмас мулкка) риск қилиб сарфлаш мақсадга 
мувофиқлиги аниқлaнади. 
Селектив риск — бу у ёки бу бозорда инвестиция объектини нотўғри
танлаб олиниши оқибатида кўриладиган риск зарар ёки бой берилган наф. 
Масалан, қимматли қогозлар портфелини шакллантиришда фонд 
биржасидаги қимматли қогозлар турини нотўғри танлаш оқибатида 
куриладиган зарар шундай риск турига киради.