Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Қурилишнинг тугалланмай қолиш хавф-хатари 
Лойиҳа қурилиш жараёни билан боғлиқ бўлса, қурилишнинг тугалланмай 
қолиш хавф-хатари тугилиши мумкинлигини ҳисобга олиш зарур. Шунинг 
учун қурилиш қатнашчилари ва инвесторлар қурилиш бошланишидан олдин 
унинг тугалланишини кафолатлаш ҳусусида бир битимга келишлари керак 
Янги технологик жараён ёки "ноу-хау"дан фойдаланиладиган лойиҳага 
инвестициялар беришда инвестор қурилишнинг мукаррар тугалланишига 
кафолат берилишини талаб қилиши мумкин, чунки бу хилдаги лойиҳалар 
дастлаб кўзда тутилганидан кўра анча қиммат турадиган бўлади. 
Булардан ташкари тижоратга дойр қуйидаги хавфлар мавжуд, яъни: 
- товарларни бозорда сотишга алоқадор хавф-хатар; 
- товарни харидор томонидан қабул килиб олинишига алоқадор хавф-хатар;
- харидорнинг хак тўлашга қодир-қодирмаслигига алоқадор хавф-хатар;
- харидорнинг хак тўлашни истамаслигига алоқадор хавф-хатар; 
- валюта курсининг ўзгариб туришига алоқадор хавф-хатар. Сиёсатга дойр 
хавф-хатарлар,
Қандай бўлмасин бирор лойиҳага инвестициялар ажратиш тўғрисида қapop 
қабул қилар экан, инвестор шу лойиҳага тегишли ахборотга мумкин қадар 
кўпроқ эга бўлиши зарур. Ажратилган маблағлардан олинадиган фойда 
фоизи ва шу фойдага алоқадор хавф-хатар ана шундай қарорни қабул 
қилишда хал қилувчи ахамиятга эга бўлади. 

---

24 
Хавф-хатар омиллари жумласига қуйидагилар киради: 
Иқтисодий омиллар (пулнинг қадрсизланиши, ишсизлик даражаси); 
Сиёсий омиллар (мамлакатдаги вазият, солиқ сиёсати, технологик 
ўзгаришлар, хом ашё базаси); 
Компанияларга тегишли ўзига хос омиллар (ишчилар ва бошқарув 
ходимларининг тайёргарлик даражаси, мазкур соҳасидаги иш тажрибаси). 
Инвестицияларга маблағ ажратиш хавф-хатарга боғлик бўлганидан олиниши 
керак бўлган даромад кўп бўлиши керак Инвесторлар хукумат 
облигацияларига хамиша инвестицион маблағ беришлари мумкин, бунга 
маблағ ажратишнинг хеч қандай хавфли гумони йўқ Хавф-хатар 
даражасининг паст бўлиши даромадлар ҳам кам бўлишини тақозо этади. 
Кўпгина кишилар шу шартларга кўнишади, чунки улар ўз пулларининг 
йўтколиб кетмаслигини билади.