Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети “Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси «маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқлари»

Ҳаворанг варақаларидир
. АҚШ да 
маълумотнома вице-президент Альберт Горнинг назорати остида яратилади. 
Ушбу маълумотнома давлат ташкилотларининг телефон, электрон ва WWW-
манзиллари рўйхатини ташкил этган бўлади.
16.2-расм. Х.500 асосида тақсимланган маълумотномаларнинг қурилиш 
схемаси 
WHITE PAGE 
КИМ?ҚАЕРДА? E-MAIL?
YELLOW PAGE 
НИМА? ҚАЕРДА? E-MAIL?
МАЪЛУМОТНОМАЛАР 
DIRECTORY X..500 
DSA 1 
MOSCOW
DSA 3 
WASHINGTON
DSA 2 
PARIS
МАЪЛУМОТНОМАЛАРГА КИРИШ ВОСИТАЛАРИ (DUA) 
CLIENT 
LDAP 
 
WWW 
BROWSER 
CLIENT 
DAP 
CLIENT 
X.400 
АМАЛИЙ 
ДАСТУРЛАР

---

92 
Ушбу маълумотнома энг катта тўққизта шаҳарларни (Los-Angeles, San-
Francisco ва бошқалар) бирлаштиради ва еттита минтақавий телефон 
компанияларининг 
телефон 
маълумотномалари 
асосида 
яратилади. 
Маълумотнома АҚШ да босмага чиқарилган 6200 дан кўпроқ телефон 
маълумотномаларини бирлаштириши керак.
Х.500 асосидаги маълумотномага эга бўлишда алоҳида муаммолардан 
бири - бу дастурий таъминотни танлашдир. Бир нечта ишлаб чиқарувчи 
фирмалар сервер қисмини ишлаб чиқишмоқда. Булар ISODE Consortium, 
Unyses, Nexor, DEC, Lotus лардир. 
Х.500 стандарти қуйидаги асосий хусусиятлар билан характерланади: 

ўринсиз иловадан кириш имконияти; 

тақсимлаш (фойдаланувчи ягона маълумотномани кўради); 

битта фойдаланувчига ҳар хил жойдан кириш ва битта жойдан бўлган 
ҳар хил фойдаланувчиларга кириш; 

қидирув ва сўров имконияти; 

ҳар хил транспорт протоколларини қўллаш; 

Учинчи фирмалар тизими шлюзи; 
Ахборотни қидириш вақтида Х.500 маълумотномаси учта режимда 
бўлиши мумкин: 
1- cўров 2 - сўров
4 - жавоб 3 - жавоб
16.3 – расм. Илинишдаги операциялар кетма – кетлиги 
4 - жавоб 
1- сўров 
2-DSA2 га 
кўрсатма 
3 - жавоб 
16.4 – расм Йўлланмада операциялар кетма-кетлиги 
DUA 
DSA