Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Jan Mel`e–feodal zulımǵa qarsı gúresiwshi. XVIII ásirde Franciyada kommunistlik teoriyaların jaratqan aǵartıwshılar da bolǵan. Olardan biri ruwxanıy Jan Mel`e (1664-1729) edi. Ata-anasınıń talabına kóre ruwxanıylıqqa oqıǵan bul toqımashınıń ulı ózinıń pútkil ómirin awıldaǵı ibadatxanada ótkerdi. Filosofiyalıq tartıslar ótkerip atırǵan, maǵlıwmatlı hám erkin pikirlewshi adamlar dógeregi jıynalatuǵın paytaxt haqqında ol arman da ete almas edi. Bunıń ornına Mel`e hár kúni bayramlar ótkeriwi, ózi jerkengen dinge xizmet etiwi hám ózi isenbeytuǵın isenimge basqalardı tartıwı tiyis edi. Bunday eki júzlemeshilikti jeńiwge ózinde jeterli kúsh taba almaǵan Mel`e óz janına qas qıldı.

Óliminen soń Mel`eden onıń «Wásiyatı» qaldı, onda ózinıń bárshe azapları, gumanları, májbúriy jalǵanı ushın táwbelerin bayan etken edi. Pútkil ómir boyı jazǵan dóretiwshilik jemisinde ol qudayǵa, korolge hám baylarǵa urıs járiyaladı. «Men qáler edim,-dep jazadı Mel`e,-bul qorqınıshlı maqluqtı joq etiw ushın Gerkules kúshine iye bolsam…».

Mel`e bárshe apatlardıń deregi jeke múlk dep esaplar hám onı biykar etiw táreptarı edi. Mel`enıń pikirinshe, dun`yalıq hám diniy knyaz`lar kúshine xalıq óziniń kúshin qarsı qoyıwı kerek. «Birleseń, xalıq, eger sende sanalı aqıl bolsa…, bunday miyrimli, qatań hám kerekli iske bir-birińizdi shaqırıń, hámmeńiz! Bir-birińizge óz pikir hám qálewlerińizdi jasırınsha aytıwdan baslań!», - shaqırar edi Mel`e.

Mel`enıń maqseti jerdiń baylıqların menshik etip iyelep alıwdı bilmeytuǵın hám bárshe adamlarǵa baxıt alıp keletuǵın jańa jámiyet qurıwdan ibarat edi.