‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

fa q a t о ‘qishni о ‘ylaydi
jumlasidagi 
faq a t
yordamchisi 
о ‘qishni
so'zini boshqalardan ayirib, bo‘rttirib, ta ’kidlab 
kelyapti. Shuning uchun ham bu jumla zamirida 
boshqa narsani о ‘ylam aydi
degan m a’no ham yashiringandir. Ana shu yashirin m a’noga ishora 
fa q a t
yo rdam chisi orqali seziladi. Agar m azkur ju m la tark ib id an
fa q a t
y o rd am ch isin i olib tashlasangiz, yuqoridagi yashirin m a ’no ham
xiralashadi.
I 
S o ‘z va gaplarga qo‘shilib, ularga qo‘shimcha m a’no
* 
yuklovchi yordamchilarga yuklamalar deyiladi.
Yuklamalarning ko ‘pchiligi qo‘shim cha shaklida, ayrimlari esa so‘z 
shaklida qo ‘llaniladi. Ana shu belgisiga ko‘ra yuklamalar ikki guruhga 
bo'linadi:
1. So‘z yuklamalar: 
faqat, hatto, nahotki
kabi.
2. Q o‘shim cha yuklamalar: 
-mi, -chi, -a (-ya )
kabi.
E s 1 a t m a: aslida, ikkinchi guruhdagi yuklam alar qo'shim chalar 
ekan, ularni so'z turkum lari tarkibida o'rganish shartlidir, chunki so'z 
turkum lariga bo'linish uch u n u, albatta, so'z m aqom iga ega bo'lishi 
kerak.
Yuklamalarning qanday m a’no guruhlariga bo'linishini quyidagi jadval 
orqali ifodalash mumkin.
404

---

Y u k lam a­
larning
m a ’no
turlari
S o 'ro q va
taajjub
K u ch ay­
tiruv va
ta’kid
A yiru v-
ch egaralov
G u m o n
yuklam asi
Inkor
yuklam asi
Y uklam alar
-m i, -c h i,
-a , (-y a )
-k u , -u ,