Ўзбекист0н рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим

Шкала лаш. Шкалалаш - ўлчов методларидан бири. Унинг ёрдамида аниқ психологик ҳодисаламинг сифат кўрсатгичи миқдорий баҳолаш тарзида намоён бўлади. Шкалалашнинг асосий уч тури мавжуд. Булар: баҳолаш шкаласи, ранжировка шкаласи, социометрик шкалалар ва ҳ.к.
Баҳолаш шкаласи. Бу турдаги шкаладан математик методлар ёрдамида тадқиқот натижаларига ишлов беришда фойдаланилади. Ушбу шкала қўлланилишда оддийлиги билан ажралиб туради ва аксарият ҳолларда реал педагогиц ва психологик ҳолатлар сонлар системаси билан моделлаштирилганда ишлатилади.
Масалан, ўқитувчи ва ўқувчи ўртасидаги муносабатларни аниқлаш учун қуйидаги баҳолаш шкаласидан фойдаланиш мумкин:

1. 
   Ўта салбий, мухолифлик кайфияти (-2).
   
2. 
   Ўртача салбий (-1).
   
3. 
   Лоқайд (0).
   
4. 
   Ўртача ижобий (+1).
   
5. 
   Ижобий (ўта кучли).
   

Баҳолаш шкаласидан фойдаланилганда ўқитувчи ҳар бир шкалани алоҳида тафсифлаб ўтиши жоиз.
Баҳолаш шкаласининг яна бир кўриниши - бу рейтингдир. Рейтинг - ўлчовининг диагностика методларидан бири сифатида бугунги кунда ўқув- тарбия ишларида кенг фойдаланиб келинмоқда. Ундан руҳий ҳолат, педагогик ҳолат, педагогик вазият, интеллектуал салоҳият, ўқув - билув даражаси, ўзлаштириш кўрсатгичларини аниқлаш мақсадида фойдаланилади. Рейтинг баҳолашда ўқитувчи мутасадди експетлар гуруҳи, ёки руҳий ҳолат тўғрисида холисона хулосалар ва баҳолар системасидан оқилона фойдаланиши замр. Масалан, рейтингдан ўқитиш методлари самарадорлигини аниқлаш, ўзлаштириш кўрсатгичларини ўргагиш, ташхислар воситалари тўғрисида аниқ хулоса олиш учун ва таълим истиқболларини белгилашгда фойдаланилади.