Ўзбек диалектологияси

Транскрипциянинг тузилиши. 
Т и л ш у н о с л и к д а к е н г м и қ ё сд а
қўлланадиган лотин алфавити асосида тузилган транскрипция халқаро 
фонетик алфавит (Международньш фонетический алфавит — МФА) 
н о м и б и л а н ю р и т и л а д и . Рус г р а ф и к а с и а с о с и д а т у з и л г а н
транскрипциялар туркш унос ва русш уносларнинг иш ларида кен г 
тарқалгандир. Л екин ўзбек тилининг диалект ва шеваларини ўрганган 
турколог ва ўзбекшунослар ўз илмий ишларида турлича транскрипция 
белгиларини қўллаганлар. Баъзилари лотин алфавитидан фойдаланган 
бўлса (Е.Д. Поливановнинг ишларига қаранг), баъзилари рус графикаси 
асосида тузилган транскрипциялардан фойдаланган (А.К. Боровков,
В.В. Решетовнинг ишларига қаранг).
Ш е в а л ар д а у ч р а й д и г а н ҳар б и р т о в у ш н и и ф о д а л а ш уч ун
транскрипцияда айрим белги олиш талаб қилинади. Аммо шуни айтиш 
керакки, мавжуд транскрипция системалари бу талабга тўлиқ жавоб 
бера олмайди.

---

М асалан, 
нг 
ва 
дж 
мустақил ф онемаларининг икки ҳарф билан 
берилиши каби.
Китобда ишлатиладнган транскрипция
Китобда ишлатилган транскрипция системасида ўзбек алфавитида 
е, ё, ю, я 
дан ташқари ҳамма ҳарфлар қўлланади. Ёлашган ҳарфлар 
транскрипцияда товушлар бирикмаси орқали қуйидагича берилади:
е — йе, йэ.
ё — йа.
ю — йў, йу.
я — йэ, йа.
Бошқа алфавитлардан [у, о, е, э, н] белгилари олинди. Булардан 
[у] ва [е] белгилари шу унлиларни нг олдинги қатор экан ли ги н и
(ю мш оқлигини) кўрсатади: г у л, к е л каби; [э] эса умум-ўзбек 
шеваларига хос бўлган олдинги қатор кенг унли товушни ифодалайди: 
лэттэ, эр э в э каби. Транскрипцияда ундош товушларнинг юмшоқлиги 
ҳам алоҳида белги билан ифодаланади, масалан,