Ўзбек диалектологияси

л 
— юмш оқ 
л.
3-асосий саволнинг баёни
Ўқитувчининг мақсади: 
Унли ва ундошларни ифодалаш учун олинган 
транскрипцион белгиларни турли кўргазмали воситалардан унумли 
фойдаланиш орқали талабалар онгига сингдириш.Унли ва ундошлар 
учун олинган белгиларнинг лотин графикаси асосидаги ш акллари 
ҳақида тўлиқ маълумот бериш.
ИДЕНТИВ ЎҚУВ МАҚСАДИ
3.1. Унлиларни ифодалаш учун олинган транскрипцион белгиларни 
изоҳлайди.
3.2. Ундошлар учун олинган белгилар лотин ва рус ёзувлари асосида 
тузилганлигини шарҳлайди.
3.3. Дифтонглашган унлиларни м аш қ орқали ўрганади.
3.4. Айрим белгиларнинг маъно ўзгаликларини изоҳиайди.
3.5. Айрим диакритик белгилар ва бош қа шартли иф одаларни 
исботлайди.

---

Унлилар. 
Унли товушларни ифодалаш учун қуйидаги транскрипцион 
белгилар олинган:
Тилнинг кўтарилиш 
ўрнига кўра
Олдинги қатор 
(тил олди)
Индифферент
(оралиқ)
товушлар
Орқа қатор 
(тил орқа)
Лабнинг иштирокига кўра 
Тилнинг кўтарилиш 
даражасига кўра
лаб-
ланма-
ган
лаб-
лан-
ган
лаб-
ланма-
ган
лаб-
лан-
ган
лаб-
ланма-
ган
лаб-
лан-
ган
Юқори кўтарилиш
и
Ў
< ъь>
Ь1
У
Урта
кўтари-
лиш
Юқори-ўрта
кўтарилиш
0
в ( е )
<Ў>
О
қуйи-ўрта
кўтарилиш
Э
Е
Қуйи кўтарилиш
Э(а)
А(°)
Д е м а к , у н л и л а р н и н г ту р л и в а р и а н т л а р и н и б е р и ш учун
транскрипцияда 15 та белги олинган. Бу белгилар орқали ўзбек диалект 
ва шеваларида учрайдиган унли фонемаларни ифодалаш мумкин.
Айрим транскрипция белгиларнинг маъно ўзгаликлари
Унли товушлар учун белгилар қуйидаги маъно ўзгаликлари билан 
қабул қилинди:
а 
— умумтуркий орқа қатор, сингармонизмни сақпаган барча ўзбек 
диалект ва шеваларига хос унли, сингармонизмни йўқотган шеваларда 
эса турли ўзгаликларга эга. Байналм инал сўзларда рус тилидаги