Ўзбек диалектологияси


-лар  (Андижон қъзлар),  -лер



Download 1,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/88
Sana04.06.2022
Hajmi1,89 Mb.
#636659
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   88
Bog'liq
ўзбек диалектологияси (1)

-лар 
(Андижон қъзлар), 
-лер 
(Андижон. гуллер), 
-ле
(Тошкент эдемле), 
-ер 
(парк.бъзэр), 
-е 
(Тошкент. бъзе).
Тошкент гуруҳ шеваларда шахс олмош ларининг I ва II шахс кўплик 
қўшимчаси хилма-хилликка эга: 
съ зл е// съле сълер = съзле 
(съле) 
боръцле 
(Жиззах) 
сълердъ към чақьрдъ.
Кўплик аффикси феълга ҳам қўшилади: 
дерйаге таш атмецлер батер
кетер 
(Паркент) Тош кент шевасида мазкур қўшимча қўшма феълнинг 
-иб 
равишдошли асосий қисмига қўшилади: 
қуръбле кесеън <қуръблер
кътсън. 
Тошкент шевасида I шахс кўпликда -
мъз > - вуз, 
II шахс 
кўпликда 
—з 
қўшилади: 
кердъмъз > кердўвўз > кердў:з; бердъз.
Тош кент ш евасида 
-луг 
қўш им часи эгали к кўрсаткичи билан 
биргаликда келиб кўплик ва ҳурмат маъносини ифодалайди: 
езлўгъ
(Ф арғона)- 
езлеръ, қойлуғънъ беқъшветтъ 
(Тош кент)- қўйларини 
боқишяпти.
Тош кент ш евасида қавм -қари н дош ли кни ифодаловчи сўзларга 
кўшилиб, I ва II шахс эгалик қўшимчалари билан биргаликда ҳурмат


маъносини ифодалайди: 
эйъмлэ, бувъмлэ; эйъйлэ 
(< 
ейъқле), бувъйле
(< бувъцле).
Кўпликни ифодалаш учун юқоридаги ҳолатда эгалик билан кўплик 
қўшимчаси орасига 
-гъ 
шаклини қўшиб, қиёсланг: 
бувемле, бувейле
бувемгъле, бувецгъле, хелемле, хелейле=хелемгъле, хелецгъле; епемле
епейле = епемгъле, епецгъле; екемле, екейле=еке йл е, екемгъле,
екецъле; теғемле, теғемгъле, теғецгъле.
Ў збек т и л и н и н г қ о р л у қ л аҳ ж аси д а қ ў ш и м ч ал ар қ ў ш и л и ш и
(аффиксация) ва сўзларнинг ўзаро бирикиш и (композиция) асосида 
сўз ясалиш муҳимдир.
-

Download 1,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish