57.33
A 94
A ’zam xo‘jaycv T.S., Yusupov A.S.,
«Bolalarda i r
terapiya
xususiyatlari»
o ‘quv
qo‘llanma,
O 'zb -
Rcspublikasi Oliy va o 'rta m axsus ta'lim vazirligi. T o ;
«'I’ib kitob» nashriyoti, 2010. 112 bet.
BBb
Taqrizchilar:
Tibbiyot
fanlari doktori, professor Satvaldieva Н.Л
'fibbiyot fanlari doktori. professor Umarova Z.S.
Tibbiyot fanlari nomzodi, dotsent Ibragimov N.X.
ISBN-978-9943-348-09-7
№ 742-4067
©«Tib kitob» nashriyoti,
© A ’zam xo’jay <
у
Т., Y usi
M UNDARIJA
K iris h .................................................................................................. 5
Terminal h o la tla r.............................................................................. 8
Birlamchi reanimatsiya ta d b irla ri................................................. 10
Postreanimatsion kasallik va reanimatsiyadan keyingi davrda
intensiv terapiya x u su siy a tla ri....................................................... 20
Intensiv terapiya usullari ......................................................... 25
Respirator terapiya u s u lla ri............................................................. 25
Traxeya intubatsiyasi texnikasi.......................................................27
A erozol’terapiya................................................................................ 29
O ksigenoterapiya............................................................................. 31
G eliy kislorodli terapiya..................................................................... 32
Nafas yo ‘llarida doimiy m usbat bosirn bilan m ustaqil nafas
oldirish..........................................
33
Giperbarik oksigenatsiya
:................................................... 38
0 ‘pkalar sun’iy ventilyatsiyasi....................................................... 39
Nafas oxirida musbat b o s im ............................................................41
0 ‘pkalar sun’iy ventilyatsiyasidagi asosiy tartiblar....................... 42
Nafas yo ‘llarida musbat bosim bilan sun’iy nafas o ‘tkazish
tartiblari................................................................................................. 46
0 ‘tkir yurak qon-tomir yctish m o v ch ilig i..................................... 50
C)‘tkir yurak yctishmovchiligi patofiziologiyasi va klinik
k o ‘rinishlari........................................................................................ 53
Yurak, qon-tomir yctishmovchiligi og ‘irlik
darajalari
tasnifi.................................................................................................. 57
0 ‘tkir yurak yctishmovchiligida umumiy davo m uolajalari
60
Yurak ritmlari buzilishlari................................................................ 62
0 ‘tkir qon-tomir yctishmovchiligi: xushdan ketish, k o llap s.... 68
S h o k .................................................................................................... 73
KIRISI1
Inson sog‘lig‘i uchun o ‘ta xavfli hisoblangan holatlar
tibbiyotda “Kritik holatlar” deb ataladi va bunday holatlarda bola
organizmi uchun intensiv terapiya usullari tadbiq etiladi.
Bunday
holatlarda organizmning hayotiy muhim tizimlaridagi faoliyat-
larning buzilishlarini bartaraf etish, ularni qo ‘llash va kcrakli
darajada m o‘4adil saqlash hamda boshqarish prinsiplariga
asoslanadi. Intensiv terapiyaning amaliy usullari (respirator
terapiya, inluzion terapiya, traxcya intubatsiyasi va hokazolar)ni
tashkil etish ham bir xil kcchadi.
Terapcvtik va xirurgik
m uolajalar avvalo patogenctik b o ‘Isa, anestcziolog q o ‘llanmalari
organizm hayotiy muhim tizimlari faoliyatini opcrativ m uolaja
davomida to ‘ldirib, ularning normal faoliyatini ta’minlaydi.
Umumiy anesteziya - xirurgik muolajalarni to ‘liq bajarish
imkoniyati bo‘lgan va uning natijasida yuzaga kcladigan og ‘riq va
boshqa ta’sirlarga sezgining kamayishi yoki y o ‘qolishi bilan
kechadigan organizmning qaytar, sun’iy chaqirilgan holati
tushuniladi. Anestcziyaning maqsadi
ham operatsiyadan oldin,
operatsiya davomida va uridan keyin bem or xavfsizligini
ta ’minlashga
hamda xirurglar ishlashi uchun optimal sharoit
yaratishga qaratilgan. Ancsteziologiya va rcanim atologiyaning
boshqa klinik fanlardan farqi Ham uning to ‘ldiruvchi yoki o ‘rnini
bosuvchi terapiya prinsipidadir. O g‘riq sindromi, nafas yetish
movchiligi, zaharlanish kabi qator patologik holatlarda zam onaviy
anesteziologiya prinsip va usullaridan
foydalanish bola hayoti
uchun kurashda eng yaxshi samara beradi.
Terminal holatlarda organizm hayot faoliyatining oxirgi
so ‘nish jarayonlarini va organizm hayotiy m uhim tizim faoliyat-
larini tiklash, qo‘llash va saqlash usullarini o ‘rganiladi. Boshqacha
aytganda bu kritik va terminal holatdagi bemorni davolash
demakdir.
Har qanday kasallik, jarohat va
operativ m uolajalar kichik
yoshdagi bolalar va ayniqsa chaqaloqlar uchun o ‘ta salbiy ta ’sir
etuvchi stress omili hisoblanadi. Shuning uchun ancstcziolog va
renimatolog amaliyotida ko‘p uchraydigan bunday holatlarda
organizmning hayotiy rnuhim tizimlari faoliyatini tiklash, normal
yoki unga yaqin darajada saqlash alohida ahamiyatga ega. Bunday
holatlarda
organizm da
kcchayotgan
buzilishlar
sababi
va
patogenezini bilish, ulam ing oldini
olish yoki bartaraf etishda
etiopatogcnetik terapiya yaxshi natija beradi.
Klinik amaliyot nuqtai nazaridan reanimatologiya-reani-
matsiya, intensiv terapiya va intensiv kuzatuv kabi qism lardan
iborat.
