‘zbe risto n respublirasi 1 ay va ‘rta m axsus ta ’lim vazirligi

Reanimatsiya
 
(reanimation - qayta jonlantirish, tiriltirish) bu 
terminal holat va klinik o ‘lim yuzaga kelganda organizm hayotiy 
muhim tizim lari faoliyatini sun’iy ravishda tiklash va saqlash 
uchun qo ‘llanadigan qator davo muolajalari komplcksi hisob- 
lanadi.
Klinik o ‘lim holatida k o ‘rsatiladigan va ko‘p qo‘llaniladigan 
atama - «yurak — o ‘pka reanimatsiyasi» natijasida biz faqat gazlar 
almashinuvi va qon aylanishini sun’iy ravishda ta ’minlaymiz. 
Ammo, nafas va qon aylanishini sun’iy ta’minlash asosan bosh 
m iya p o ‘stloq qavati hujayralarini kislorod bilan vaqtincha 
ta ’minlashga qaratilgan usul hisoblanadi. Shuning uchun uni 
«reanimatsiya» yoki «yurak - o ‘pka va serebral reanimatsiya» deb 
atash to ‘g ‘ri va to ‘liq b o ‘ladi.
In ten siv terapiya -
ancha murakkab tushuncha. Intensiv 
terapiya deganda organizmning bir yoki bir necha hayotiy m uhim
tizimlari faoliyati izdan chiqqanda, bemorlar hayoti ulami su n ’iy 
ravishda to ‘ldirish va saqlashga qaratilgan kompleks davo 
m uolajalari hisoblanib, bunday davolash o ‘tkazilmasa, bem or 
hayoti xav f ostida qolishini tushunish kerak. Reanimatsiya esa 
faqat nafas va qon aylanishi to‘xtaganda y a’ni klinik o ‘lim 
holatida bajariladi.
Intensiv terapiya bir necha o ‘ziga xos xususiyatlarga ega 
b o ‘lib, 
birinchi navbatda kom pensator harakterga ega b o ‘lgan 
to ‘ldiruvchi va o ‘rnini bosuvchi davo muolajalari o ‘tkaziladi 
(nafas y o ‘llarining erkin o ‘tkazuvchanligini ta ’minlash, 0 ‘SV,

---

gemodializ, gcmosorbsiya, parenteral oziqlantirish va hokazo). 
Ikkinchi xususiyati sindromologik harakter kasb etib, davo 
muolajalari birinchi navbatda bem or hayotiga xavf solayotgan 
sindromni bartaraf etishga qaratilgan. Pnevmoniya, bronxospazm , 
nafas yo‘llaridagi yot jism , . tiafasning markaziy boshqaruvi 
buzilishlari va hokazolar natijasida rivojlangan gipoksiya, 
giperkapniya va o ‘tkir nafas yetishm ovchiligini birinchi navbatda 
zudlik bilan bartaraf etish o ‘ta muhim. Faqat bemor og‘ir holatdan 
chiqazilgandan so ‘ng patogenctik terapiya o ‘tkazishga kirishiladi. 
Tabiiy, bunda bemomi og‘ir holatdan chiqarish uchun qo ‘llanilgan 
usullar gohi patogenctik terapiyaga mos b o ‘lishi mumkin. K o ‘p 
y o ‘nalishli davo muolajalari intensiv terapiyaning uchinchi o ‘ziga 
xos xususiyati hisoblanadi. M a’lumki, yuzaga kelgan har qanday 
og ‘ir patologik sindrom «nuqsonli doira» natijasida yana ham 
chuqurlashadi. Misol: o ‘tkir nafas yctishmovchiligi natijasida 
q o ‘rquv va qo‘zg ‘alish yuzaga kcladi va kateholaminlar, gistamin 
ajralishi ko‘payadi, yalligManish jarayonlari kuchayadi va o ‘z 
navbatida nafas y o ‘llari obstruksiyasiga va kislorodga talabni orti- 
shiga sabab bo ‘ladi, nafas yctishm ovchiligi yanada chuqurlashadi. 
Boshqa patologik sindromlarda ham shunday «nuqsonli doira» 
kuzatiladi. Shuning uchun davo m uolajalari og ‘ir sindromlarda 
yuzaga kelgan patologik zanjirning har bir zvenosiga qaratilishi 
kerak.
Intensiv kuzatuv
yoki nazorat amaliy rcanim atologiyaning 
bir qismi bo‘lib, bemor intensiv usullarga ehtiyoj sezmasada, 
doimiy nazorat va parvarishga muhtoj b o ‘lishi tushuniladi. Bunda 
intensiv kuzatuv ayniqsa 
kichik yoshdagi bem or bolalar va 
chaqaloqlarni intensiv terapiya va opcrativ muolaja jarayonida 
organizm hayotiy muhim tizim lar faoliyati nazorati, monitoring 
k o ‘rsatkichlarini doimiy kuzatuvi, ulam i to ‘g ‘ri tahlil etish 
va 
o ‘zgarishlarni o ‘z vaqtida adckvat bartaraf etish bem or xavf- 
sizligini ta ’minlashda alohida aham iyatga ega.

---