Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

2. Mehanik (sovuq) sterillash
Yuqori haroratli sterillashga quyidagi usullar kiradi.
a) Filambirlash –yoki olovda qizdirish.
b) Quruq issiqlikda.
v) Qaynatish.
g) O’tuvchi bug’lash
d) Pasteriasiya
e) Tindalizatsiya usuli.
j) Bosim va bug’ yordamida.
Yuqori haroratli sterillash.
Haroratning maksimumdan oshishi mikroorganizmlarga kuchli ta’sir qiladi, Ko’pgina sterillash usullari yuqori haroratga asoslangan yuqori haroratga turli mikroblarning chidamliligi har xildir. Issiq yoki termik sterillashda buni esdan chiqarmaslik zarur. Termik sterilllashning bir qancha turi ma’lum.
a) Filambirlash – olovda qizdirish. Bunda yonish xususiyatiga ega bo’lgan hamma narsa, shu bilan birga mikroorganizmlar, gorelka yoki spirtovka olovida yonib ketadi. Mikrobiologiyada har bir laboratoriya ishida preparat tayyorlashda ishlatiladigan bakteriologik ( halqa sim ) ilmoq olovda laqqa cho’g’ bo’lguncha kuydiriladi. Metall asboblar, ninalar buyum oynalar va kolba, probirka uchlari ham qizdiriladi. Paxta-dokali probkalar olovda (kuydiriladi) sterillanadi.
b) Quruq isssiq - ta’sirida sterillash maxsus sterillagichlarda yoki quritish shkaflarida amalga oshiriladi. Quritish shkaflari to’g’ri burchakli yoki dumaloq shaklida bo’ladi va yonmaydigan materiallarda- metall va asbestdan qilinadi. SHkafning ichida tokchalar bo’lib, unga sterillanayotgan material quyiladi, tepa qismidagi oraliqqa shkafning ichidagi haroratni o’lchaydigan termometr joylashtiriladi. Termometrning simobli sharsimon qismi shkafning ichida bo’lishi va shkafga tegmasligi lozim. Quritish shkafida sterilllash paytida harorat nazoratda bo’lishi lozim, chunki u pasayib ketsa sterilllash amalga oshmaydi. Harorat 175^oS dan oshganda qog’oz probkalar qorayadi va maydalanadi. Quritish shkafining sterillash rejimi--165-175⁰ da material ikki soat davomida tutib turiladi. Sterillash tugaganda, shkaf ichidagi harorat 70-100⁰ gacha pasayganda shkaf ochiladi, aks holda ichki va tashqi haroratning farqi shishalarning darz ketishiga sabab bo’ladi. Quruq issiq yordamida shisha idishlar, asboblar, qog’oz, paxta va boshqa issiqqa bardosh materiallar steriallanadi. Bu usul oziqali muhitlarni sterillash uchun yaroqsiz, chunki ular yuqori harorat ta’sirida buziladi. Ularni sterillash asosan me’yoridagi yoki yuqori bosimli qaynab turgan suv bug’ida amalga oshiriladi.


A) B)