Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Monotrixlar - bakteriya hujayrasining bir uchida bitta xivchin bo’ladi;
Lofotrix — hujayraning bir uchida bir to’p xivchini bo’ladi;
Amfitrix — hujayraning ikki uchida ikki to’p xivchin bo’ladi;
Peritrix -hujayraning hamma tomoni xivchin bilan qoplanib, unga peritrix deyiladi.


Ishning borishi:
1. Pseudomonas-avlodining vakillarida monotrixal yoki lofotrixal xivchinlar kuzatiladi. Shuning uchun pseudomonas-sp 12-18 oatli kulhturasidan “ezilgan tomchi ” preparati tayyorlanadi. Mikroskop tagida ingichka harkatchan tayoqchalar ko’rinishi kerak. Ularning harakati juda tez parmasimon bir tomonga yo’nalgan bo’ladi. Hujayralar aylanma harakat qilmaydi.
2. Xivchinlarning peritrixal joylanishida ularning harakati bir tekisda bo’ladi va tebranma harakatlanadi, aylanma harakatlanishi mumkin. Bunday tipdagi harakatni Basillus subtilis dan tayyorlangan “ezilgan tomchi ” preparatida ko’rish mumkin.
1 - monotrix;
2- lofotrix;
3 - amfifrix.
4 - peritrix;




10- rasm. Xivchinlarning joylanish tiplari


Nazorat uchun savoolar:
1.Bakteriyalarning spora hosil qilish davrida hujayrada qanday o’zgarishlar ro’y beradi?
2. Prospora nima?
3. Hujayraning sporadan o’sib chiqish jarayoni qanday?
4. Bakteriyalar qanday harakatlanadi?
5. Bakteriyalarning harakatlanish organiga qarab necha guruhga bo’linadi?
6. Qaysi bakteriyalar tez va qaysilari sekin harkatlanadi?


11 – LABORATORIYA ISHI.
Mavzu: Gram usulida bo’yash, har xil mikroorganizmlarni differensatsiya qilish.
Mashg’ulotning maqsadi. Mikrobiologiya amaliyotida bakteriya hujayralarini Gram bo’yicha bo’yashni o’rganish. Mashg’ulot davomida surtma preparat tayyorlash, oddiy va murakkab usulda bo’yash. Immersion sistemada mikroskop ostida ko’rishni o’zlashtirib, o’rganib olish lozim.