ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

F
F
S
S
2
2
1
1
=
.
Demek, 
S
S
2
1
qatnas qansha úlken bolsa, onda 
F
2
de 
F
1
den sonsha 
úlken boladı.
Másele sheshiw úlgisi
Gidravlikalıq press kishi porsheniniń maydanı 5 sm
2
, úlken 
porsheniniń maydanı 50 sm
2
bolsa, bunday press kúshten neshe ese 
utıs beredi?
B e r i l g e n:
F o r m u l a s ı:
S h e s h i l i w i:
S
1
= 5 sm
2
S
2
= 50 sm
2
F
S
F
S
1
1
2
2
=
, 
bunnan
F
F
S
S
2
1
2
1
=
F
2
2
0 sm
sm
F
1
2
5
5
=
= 10 ese.
Tabıw kerek:
F
F
2
1
= ?
Juwabı: 
10 ese.
Ámeliy tapsırma
Paskal nızamın cellofan qaltaǵa suw quyıp tájiriybede 
tekserip kóriń.
1. Paskal nızamı qollanılatuǵın jáne qanday qurılmalardı bilesiz?
2. Ishki basım bar ekenligin qanday tájiriybede kóriw múmkin?
3. Gidravlikalıq press neniń esabınan kúshten utıs beredi?
4. Gidravlıkalıq press kúshten utıs berse, neden uttırıwı múmkın? 
Bul haqqında oylap kórıń.
5. Gıdravlıkalıq presste suyıqlıq ornına hawa qollanıwǵa bola ma?

---

62
25-TEMA
TÍNÍSH HALÍNDAǴÍ GAZ HÁM SUYÍQLÍQTAǴÍ BASÍM
Aldınǵı temada suyıqlıq hám gazlarda ishki basım bar bolatuǵını 
aytılǵan edi. Bul basım 
tınısh halındaǵı basım
dep te ataladı. Suyıqlıq 
yaki gazdı quraytuǵın bóleksheler óz awırlıqlarına iye boladı. Sol 
sebepli hár bir qatlam óz awırlıǵı menen tómenindegi qatlamdı 
basadı. Olar jıynalıp ıdıs túbine beriledi. Bul basımdı sonday-aq,