Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

Эслатма. Психосоматик бузилишларни, асосан, тиббий психологлар 
даволашади.
БОШ МИЯДА КИСТА БЎЛИШИ ХАВФЛИМИ?
МРТ текширувидан сўнг баъзи беморларнинг бошида киста 
(бўшлиқ) аниқланади. Аксарият беморлар бундан хавотирга тушиб 
қолишади: «Бо шим да киста бор экан, у катталашиб кетмайдими, уни 
операция қилиш керак эмасми?».
Бош мияда киста қандай ҳосил бўлади? Нима учун у КТ ёки МРТ 
текширувларида тасодифан аниқланиб қолади? Киста кўпинча бош 
миянинг орқа энса чуқурчаси соҳасида аниқланади. Бора-бора аксарият 
кисталар сўрилиб битиб кетади, бошқа бирлари эса одам умрининг 
охиригача сақ ланиб қолади. 
Киста пайдо бўлишининг асосий сабаблари – булар эрта болалик 
даврида ўтказилган бош мия жароҳатлари (айниқса, энса билан йиқи-
лишлар) ва мия пардала рида ўтказилган яллиғла ниш касалликлари. 
Бунинг оқибатида миянинг икки пардаси ораси очилиб, у ерда мия 
суюқлигидан иборат бўшлиқ шаклланади. 
Бу бўшлиқ, яъни кис та турли ҳажмга етиб, ўсишдан тўхтаб қолади. 
Бош миянинг орқа қисмида, яъни энса соҳасида жойлашган аксарият 
кисталар хавфли эмас. Бош миянинг чакка соҳасида шаклланган 
кисталар эса невропатолог назоратини талаб қилади. 
Демак, бош миясида киста аниқланган беморлар хавотирга туш-
масдан, малакали невропатолог кўригидан ўтишлари ва унинг масла-
ҳатига қулоқ тутишлари лозим.
АРАХНОИДИТ ВА ЛЕПТОМЕНИНГИТ –
БИТТА КАСАЛЛИКМИ?
Бош мияда ўргимчак тўрисимон парда ва унинг тагида жойлашган 
юмшоқ парданинг сурункали яллиғланишига арахноидит ёки лепто-
менингит деб айтилади. Демак, арахноидит ва леп томенингит –
иккала ном билан аталувчи битта касаллик. Бу касаллик, асосан, 
ёшларда учрайди. 
Сабаблари: Тез-тез ўтказиладиган грипп, бу рун бўшлиқлари, юқори 
нафас йўллари ва қулоқ лар даги доимий шамоллашлар натижа сида 

---

ЗАРИФБОЙ ИБОДУЛЛАЕВ
106
ин фек цияларнинг мия пардаларига ўтиб туриши арах ноидит (лепто-
менингит) шаклланишига сабаб чи бўлади. Бу касаллик иммунитети 
пасайиб кетган одамларда кўп учрайди.