Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

 Юрак соҳасидаги оғриқлар ёки психоген кар диалгия нима?
Психоген кардиалгия – руҳий сиқилишлар сабабли юрак соҳасида 
пайдо бўлган оғриқ. Кўкрак қафасининг чап томонидаги ҳар қандай 
нохуш сезгилар ва оғриқ қандайдир бир хавотирлик билан қабул 
қилинади. Негаки, бу ерда юрак жойлашган! Мабодо бошимиз оғриб 
қолса, бемалол анальгин ёки цитрамон ичиб, ишга кетаверамиз (баъ-
зан, ичмасдан ҳам), лекин юрак соҳасида оғриқ пайдо бўлса, дарров док-
тор чақирамиз. «Ҳаммаси жойида, юрагингиз бир оз сиқилибди, холос», 
деган хулосани эшитгандан сўнг тинчланамиз.
Юрак соҳасидаги оғриқлар, яъни кардиалгияларни келтириб 
чиқарувчи сабаблар бирмунча. Улар – юрак ишемик касаллиги, яъни 
стенокардия, инфаркт, ўша соҳадаги нервлар шамоллаши (нев ралгия), 
бўйин остеохондрози ва асабий-руҳий бузилишлар. Буларнинг ичи-
да асабий-руҳий бузилишлар алоҳида ўринга эга. Бу ерда шу ҳақда сўз 
юритамиз. Демак, юрак соҳасидаги оғриқларни фақат стенокардия ва 

---

АСАБ ВА РУҲИЯТ
99
инфаркт билан боғлаш но тўғри.
Руҳий сиқилишлар сабабли пайдо бўлган оғриқларда, яъни психо-
ген кардиалгияда юракка ҳаво етишмаслиги, унинг тез-тез ёки тўхтаб-
тўхтаб уриши, қизиб кетиши ёки музлаб қолиши, юракнинг томоққа 
бориб тиқилиши каби белгилар кузатилади. Оғриётган жойни бемор 
бармоғи билан кўрсатади. Бу нуқта, асосан, юрак учига тўғри келади, 
бунда оғриқ доимо битта жойда бўлади ёки кўчиб-кўчиб туради. 
Бемор ўзининг одатдаги ишлаш ёки яшаш услубини ўзгартирса, узоқ 
вақт транспортда юрса ёки руҳий-ҳиссий зўриқишларга олиб келувчи 
ҳар қандай вазиятларда юрак уриши тезлашиб кетади. Бемор ёзнинг 
иссиқ кунларини ёмон ўтказади, доимо салқин жойга интилади, асосан 
куннинг иккинчи ярмида юрак уриши кучайгани ёки сусайиб кетгани-
га ва нафас етишмаётганига шикоят қилади. Овқатни (айниқса, хамир 
овқатни) тўйиб ейиш, меҳмонда узоқ вақт қолиб кетиш ҳам юрак ури-
шининг кучайишига олиб келади.